TRT'de, ilk bölümü 29 Aralık 1980 Pazartesi akşamı saat 21:20'de ekranlara gelen, casusluk türündeki, İngiliz yapımı altı bölümlük bir diziydi. Ülkelerin gizli haber alma örgütlerinde dönen dolaplar, başka ülkelerin sırlarını öğrenmeyi meslek edinenlerin serüvenleri, yüksek duvarlar arkasında, kapalı kapılar ardında sürdürülen gizli soğuk savaşların kahramanları, bu dizinin kaynağını oluşturuyordu.
BBC yapımı olan "Köstebek" 1974 yılında, dünyada satış rekorları kıran ünlü casus romanından 1979 yılında ekrana uyarlandı. Dizi hakkında sizleri aydınlatmak için öncelikle eserin yazarını bir kaç cümle ile tanıtmakta yararlı görüyorum. "Köstebek"in yazarı John Le Carre dönemin en ünlü casus romanı yazarlarından biridir. Asıl adı David Cornwall olan İngiliz yazar, ilk gençlik yıllarında diplomatlık yapmış, bir süre de İngiliz Gizli İstihbarat Servisi’nde çalışmıştı. Diplomatların kendi adlarıyla eser yazmaları yasaklandığı için o da takma bir ad kullanmak zorunda kalmıştı. John Lee Carre, çocukluk çağında casusluğa karşı özel bir ilgi duyduğunu yüzünü pek seyrek gördüğü babasını ünlü bir casus olarak düşlediğini anlatır... Yazar, casusların gerçekte romanlarda, filmlerde anlatıldığı gibi, güzel kadınlarla gününü gün eden, en modern silahları kullanan, lüks ve ihtişam içinde yaşayan kişiler olmadıklarını her fırsatta vurgular. Onun romanlarındaki casus tipleri ya silik, hiç bir zaman dikkat çekmeyen, dünyasından bezmiş görünen kişilerdir. Özellikle her romanında yer alan George Smiley de, bir casustan çok, emekli bir katibi anımsatır.... İngiliz Gizli İstihbarat Servisi’ne yıllarını vermiştir, George Smiley...
"Köstebek"te de olaylar George Smiley'in çevresinde örülüyor. John Le Carre, bu romanında, Sovyetler hesabına çalıştığı saptanan ünlü İngiliz casusu Kim Philby'nin öyküsünü anlatıyor. Kim Philby'nin iki taraflı çalıştığı ve İngiliz Gizli İstihabarat Servisi'nin sırlarını Sovyetlere aktardığı saptandıktan sonra, İngiliz Gizli İstihbarat Servisi'nde büyük bir temizlik hareketine girişilmişti.
George Smiley rolünü, İngiliz tiyatro ve sinemasının dev aktörü Alec Guinness oynadı. Diğer rolleri de Bernard Hepton, Terrence Rigby, Michael Aldridge, Ian Richardson, Alexander Knoy, George Swell, Ian Bannen, Michael Jayston, Nigel Stock, Anthony Bate ve Hywell Bennett paylaştı. Dizinin Yönetmenliğini ise John Irwin yaptı.
John Le Carre'nin kendine özgü yazı şekli, kullandığı deyimler onun romanlarının günümüzün klasikleri arasında yer almasını sağlamıştır. Olaylardan çok kahramanların kendi aralarında yaptıkları konuşmalar, düğümün çözülmesine yardımcı olur. Yazar istihabarat servislerinde kullanılan şifre sözcüklere eserlerinde fazlaca yer vermiştir. Örenğin dizinin ilk bölümünde "Sirk" sözcüğü sık sık kullanılmıştır. İngiliz Gizli İstihbarat Servisinin şifre adıdır Sirk. Köstebek ise, ikili çalışan casuslara verilen addır.
Dizinin ilk bölümünün hikayesine gelince: "Sirk"in üst kademelerdeki yöneticileri, örgüt içinde Sovyetler hesabına çalışan bir "Köstebek"in varlığından kuşkulanmaktadırlar. Ancak araştırmalar boşa gitmiş ve "Köstebek"in kimliği anlaşılamamıştır. Üst kademedeki görevlilerden John Haydon da, "Köstebek"in peşindedir. Ama onun da çabaları boşa gitmiştir. Örgütün emektar görevlisi George Smiley, John Haydon'dan şüphelenmektedir. Fakat örgütte eskisi kadar itibarı kalmadığı için kuşkularını açığa vurmaktan kaçınmaktadır. Ayrıca George Smiley'in güzel eşinin de John Haydon'la ilişkisi olduğu bilinmektedir.
Not: Kaynak olarak 1 Ocak 1981 tarihli (Sayı: 1) TV'de 7 Gün dergisinden yararlanılmıştır.
Sevgiler..