bakunin

Admin
12 Mar 2009
6,600
76,953
NeverLand
ÇOCUK SESİ


ilk sayısı 27 Kanunu Evvel 1928 tarihinde yayınlanan Çocuk Sesi, M.Faruk Gürtunca'nın sahibi olduğu Ülkü Basımevi tarafından Latin harflerinin kullanılmaya başlamasının hemen ardından çıkarılan ve başlangıçta on beş günde bir (arada kısa bir süre aylık ve uzun yıllar da haftalık) basılan bir dergidir. Çocuk Sesi, Alex Raymond'ın ölümsüz çizgiroman başlığı Flash Gordon'a sayfalarında Bay Tekin adıyla yer veren ilk Türkçe yayın olmasıyla anılmıştır.

izgiromanAnsiklopedisi145.jpg


Çocuk Sesi dergisinin ilk sayılarından birinin kapağı.


Çocuk Sesi, ilk sayılarından itibaren bol resim destekli bazı öyküler yayınlamış, ancak bu arada da çizgiroman tarzında anlatımı olan Yok Mu Şu Muzipler (sonraki sayılarda Ah Şu Yaramaz Kediler adını almıştır) gibi başlıklarda alt yazılı metin ve diyalogları olan çizgili öykülere de sayfalarını açmıştır. Kaldı ki, ertesi yılın mayıs ayından sonra konuşma balonları da kullanılan L.Churc imzalı bu seri haricinde, yine benzer metodla sunulmuş ve tamamı yabancı kaynaklı çalışmalar olan Afrikalı Çocuk Neler Yaptı?, Çetin'in Hikayeleri, Şarlo ile Ceki Koğan'ın Maceraları, Afacan adlı çocuğun çeşitli tek sayfalık öyküleri, Keloğlanın Amcası, İki Kaçakçı, Tavşan Kardeşle Solucan Bey'in Yolda Karşılaşmaları, iki Haylazın Akibeti, Ava Giden Avlanır, Azametli Çetin başlıkları yer almıştır. Ancak Haziran 1931'de çıkan 76. sayından itibaren Çocuk Sesi'nin orta sayfası Afacan ve Ağustos 1931'deki 82. sayıda çıkan G.N.Rolman imzalı devamlı bir macera olan Fındık Kızın Maceraları başlıkları iki sayfaya yayılan konuşma balonları bol öyküleriyle devreye girerek gerçek anlamıyla çizgiromanların dergideki ilk öncüsü olmuştur. 89. sayıdan itibaren orijinal çizgisiyle Jackie Cogan'ın bir tam sayfalık çizgiroman öyküleri dergi okurlarının dikkatinden kaçmamıştır. Bir sonraki sayıda da Kahraman Bey'in Hayret Veren işleri başlığı yazılarla dolu dergi sayfalarında adı anılması gereken bir bant çizgiroman örneğidir. 16 Teşrini Sani/Kasım 1931 tarihinde yayınlanan 99. Çocuk Sesi sayısı kapağında Mickey Mouse ilk kez Miki Fare adıyla gözükmüştür. Rolman imzalı ikinci çizgili anlatı serisi olan Ceviz Ali ile Babasının Maceraları Ocak 1932 tarihli sayılardan itibaren yayına sürülmüş, onu birkaç sayı sonra Peri Taşları ve Disney'le alakası olmayan Miki Fareanne'nin Çocukları!... başlıklı diziler izlemiştir. Bu dönemde uzun bir aradan sonra yayına giren Afacan başlıklı seri ise, figürlerin sadece siluetlerini tamamen siyah renkle kapatarak değişik bir stilde yeniden başlamıştır. 117. sayıda yer alan Bodurbacak Nuri Çocuk Sesi Balosuna Nasıl Hazırlandı ? başlıklı çizgiroman iki sayfada basılmıştır. 144. sayıda ise, altı karelik ilk öyküsüyle beraber Aleksas Stonkus isimli ressamın çizdiği Cabi Efendinin Maceraları yer almaya başlamış ve 'resimli hikaye' başlığı altında her sayı mizahi konularıyla yayınlanmıştır. Bu bant Çocuk Sesi'nde basılan ve günümüzdeki anlamıyla ilk gerçek çizgiroman olmuştur. Dergi, yedinci cildine başladığı 21 Teşrinisani 1932 tarihli 151. sayısından sonra ise sadece dört sayı süren O.Knudsen imzalı Zencilerle Hayvanların Kavgası'na yer vermiştir.

izgiromanAnsiklopedisi145a.jpg


Çocuk Sesi'nde Bican Aktüre başlığıyla yayına giren İsveç kaynaklı Adamson bantı.

17 Nisan 1933'de piyasaya sürülen 172. sayı, son birkaç sayıdır iç sayfalarda çizdiği resimlerden sonra arka kapakta alt yazılı da olsa dergide bir Türk ressamın elinden çıkmış ilk devamlı çizgiromanı yayınlamıştır. Orhan Halil Tolon'un (sonradan çizimlerine sadece Orhan Tolon diye imza atmıştır) çizdiği Zıpzıp Ali'nin Oyunları. Bu ilk görünüşünün son karesinde, 'her hafta devam edecek,' ibaresine rağmen yaklaşık bir yıl ortadan kaybolan Tolon'un çizgiromanı, 19 Mart 1934'de çıkan 221. sayıda Zıpzıp'ın Oyunları adıyla yeniden belirmiştir. Rolman'ın çizdiği üçüncü seri olan ve yine hayvan karakterlerin başrolde olduğu 1933 yılı sayılarında başlayan Karabacakla Karaböceğin Başından Geçenler başlıklı alt yazılı çizgiroman uzun süre yayınlanmış ve Nisan 1934'deki 225. sayıya dek dergi sayfalarından okuyucuya ulaşmıştır. Mayıs 1934'de devamlı bir başka resimli anlatı olan Hokkabaz Uzunburun Bey'in Maceraları ve Çetin'in Yüksek Atlayışı adlı kısa öykü boy göstermiştir. Bu arada Oscar Jacobsson'un 1920'lerde çizmeye başladığı bir İsveç çizgiroman kahramanı olan Adamson, 13 Ağustos 1934 tarihli 242. sayıda uzun süredir devam etmekte olan Cabi Efendi'nin yerine Bican Efendi başlığıyla geçmiştir. Genelde yazısız çizilen bantlarına Çocuk Sesi dergi kadrosundan bir yazar tarafından görsel malzemeye uygun metin yazılarak yayına sürülmüştür.

izgiromanAnsiklopedisi146.jpg


Çocuk Sesi dergisinin 227. sayısında basılan Zıpzıp'ın Oyunları başlıklı Orhan Tolon çalışmasından bir sayfa.

Çocuk Sesi, 251. sayısıyla birlikte sayfalarındaki çizgiromanları artırmış ve Mickey Mouse, Miki Fare'nin Yaptıkları başlığıyla dergide ilk kez bant halinde gözükmüştür. Yine bu sayıda dergideki tek Türk çizgiromancı Orhan Tolon da Komik Fahri Polis Hafiyesi başlığı altında devamlı bir maceraya başlamıştır. Fahri adlı kahramanın bu ilk ortaya çıkışındaki öykü, satın aldığı bir piyango biletine çıkan ikramiyeyi soygunculara kaptıran yoğun şans ve kesif şanssızlık arasında sık gidip gelmesini anlatmaktadır. Başlık, 261. sayıyla beraber Fahri Gülünç Polis Gözcüsü şekline dönüşmüş, yine bu dönemde Cabi adlı karakter kendisine Katıltan soyadını bulmuş olarak dergide yeniden boy göstermiştir. Mart 1935'de Yaman'la Dumancın Büyük Resimli Ötküncü başlıklı çizgiroman maceraları okuma süresini artırma amacıyla alt yazılar eklenerek okuyucuya ulaştırılmıştır. Aynı durum her ikisi de kısa ömürlü Bayan Mimi ile Bay Ciminin Gülünplü Oyunları, Bam'la Bum'un Gülünçlü Oyunları, Üç Pisinin Başından Geçenler ve Mayıs 1936'da başlayan Prenses Sarman'ın Serüvenleri ile Eylül 1936 tarihli Topuz başlıklı bantlara da uygulanmıştır. 277. sayıda yayına giren üçüncü Tolon çizgiromanı olan Eciş'le Bücüş'ün Gökyüzü Yolculuğu ise bilimkurgu temalıdır.

İlk kez kapaktan duyurulan bir çizgiroman, Çocuk Sesi dergisinin daha sonraki tüm sayılarına hakim olacak denli popülarite kazanmıştır: Bay Tekin. Yani Amerikalı ünlü çizgiroman ressamı Alex Raymond'ın Flash Gordon başlığını kullanarak çizdiği gazete bantı. Derginin 13 Mayıs tarihli 281. sayısının orta sayfalarında sarı rengin ağırlıkta olduğu bir renk cümbüşü içinde (1937 yılı sayılarından itibaren siyah-beyaz) yayınlanan Bay Tekin, Baytekin'in Akla Durgunluk Veren Maceraları başlığında yayına girmiştir. Temmuz 1935'de tam sayfalık öyküleriyle Penguen Kardeşler başlıklı Walt Disney yapımı bir çizgiroman yayınlanmaya başlamış ve Yatı Okulunun Esrarı... gibi çizgiromanlarla değişerek yayına girdiği sayfada hep çizgiromanın yer almasını sağlamıştır. Çocuk Sesi, ağustos ayında yayına başlayan bu yeni Disney yapımının yayınına da öncülük etmiştir: Sili Semfoni/Silly Symphony. 25 İkinci Teşrin 1935'de dördüncü Orhan Tolon başlığı olan Lük Lük Altın Arıyor start almıştır. Yine arka kapaktan ve mavi renk ağırlıklı olarak basılan bu çizgiroman da yarı karikatürize çizgi stilinde hazırlanmıştır. Çocuk Sesi, Mayıs 1936'dan itibaren sayfalarında Walt Disney'in popüler karakterlerinin çizgiromanlarına daha fazla ve düzenli sayfa ayırmaya başlamıştır. Bu dönemde Miki Fare ile Pipo başlığındaki devamlı seride, sevimli fare arkadaşı Gufify ile birlikte polis ajanlığına soyunmuştur. Kasım 1936'daki sayılardan başlayarak okuyuculara sunulan Havalar Kahramanı: Bay Metin başlıklı yabancı kaynaklı çizgiroman da adı Türkçeleştirilmiş bir örnektir. Bilimkurgu unsurları olan bu başlık bitince, bu kez benzeri bir uygulamanın yapıldığı Yeşil Gözler adı altında Türk polisi Bay Çelik'in maceraları yayınlanmaya başlamıştır. Telifi Opera Mundi'den alınan Radio Patrol/Radyolu Polisler ise Küçük Yılmaz'ın Heyecanlı Maceraları başlığında yayınlanmış, Pat ve Sam isimli iki polisle bu mesleğe meraklı olan genç bir çocuğun başından geçenleri konu almış ve çok uzun bir dönem yayında kalmıştır. Eylül 1937'de başlayan Gerry imzalı Bayan Gelincik çizgiroman sayfaları alt yazısız formatlarıyla öne çıkmış, Eylül 1938'de ise Çocuk Sesi sayfalarında Ördek Kardeşin Serüvenleri adı altında
Donald Duck ve Ton Ton Anne adıyla da Guffy bantları boy göstermeye başlamıştır.

izgiromanAnsiklopedisi147.jpg


Küçük Yılmaz'ın Maceraları başlığıyla Türk okuruyla buluşan Radyolu Polisler çizgiromanının Çocuk Sesi 396. sayısındaki sayfası.​

İlk sayısı İstanbul'da sadece 650 adet satılan Çocuk Sesi, ikinci senesinde 5.000 adetlik tiraja yükselmiş, dördüncü yılında ise 25.000'lik bir satış grafiği yakalamıştır. Abdullah Ziya'nın vinyetleri de kendisinin çizdiği birkaç romanının tefrikasında görünmüştür. Çocuk Sesi, 1936 yılı Ekim ayında, Amerika'da da henüz o yıl vizyona giren ilk 'Flash Gordon' filminin galasından itibaren satışa sunulmak üzere -düşünülen ancak epey sonra çıkabilen- kahramanın Gökyüzü Serüvenleri başlıklı özel bir çizgiroman albümü yayınlamıştır. Pek çoğu fotoğraf veya yabancı çizimli olan Çocuk Sesi kapaklarını başlangıçtan itibaren Sezai Solelli, Abdullah Ziya Kozanoğlu, Kenan, Cemal, Münif Fehim Özatman, Avni Nuri, Görkey, Orhan Tolon gibi ressamlar hazırlamıştır.

izgiromanAnsiklopedisi147a.jpg


Çocuk Sesi'nde Yeşil Gözler başlıklı macera çizgiromanından bir sayfa.

1939'da ve 1942 yılı başında 'yeni seri'si ile yayına tekrar başlayan Çocuk Sesi, 1940'lı yıllarında çıkan İsimsiz Ada adlı alelade bir çizgiromanla birlikte Bay Tekin'in Yeni Serüvenleri başlığında Flash Gordon ve Mandrake'ye yer vermiştir. Ayrıca 26 Mayıs 1947'de yeniden çıkmaya başlayan Çocuk Sesi, sayfalarında bu kez de Abdullah Ziya Kozanoğlu' nun senaryosunu yazdığı Münif Fehim Ozarman'ın çizdiği tarihi konulu Altınbağ Kahramanı, Şahap Ayhan'dan yıllar sonra Tercüman Çocuk için çizeceği Tengiz'in siluet olarak ilk kez gözüktüğü Kralın Hilesi, Kocabaş adı altında yayınlanan Henry; Dişi Kaplan ve Geveze Ördek başlığında Donald Duck adlı yabancı menşeili çizgiromanlara yer vermiştir.

izgiromanAnsiklopedisi148.jpg


Çocuk Sesi'nin 185. sayısında yayınlanan Karabacakla Karaböceğin Başından Geçenler adlı alt yazılı çizgiromandan bir pasaj.
 

bakunin

Admin
12 Mar 2009
6,600
76,953
NeverLand
cs281.jpg
cs283.jpg
cs298.jpg


1935'lerde yayınlanan üç Çocuk Sesi dergisi kapağı. Kapaklarda Baytekin (Flash Gordon) anons edilmekte.
 

sahin1

Aktif Üye
23 Eyl 2011
323
1,151
Dergilerin birinin kapağında "Baytekin romanımız en urunçlu yerindedir" yazısı var. Merak ettim, "urunçlu" ne demek acaba?
 
Üst