oktayyapıcı13
Onursal Üye
- 29 Haz 2015
- 1,386
- 15,709
Usborne - Make this model Doll's House
- Konuyu Başlatan oktayyapıcı13
- Başlangıç tarihi
abckitap
Yeni Üye
- 31 Ağu 2016
- 4
- 3
Teşekkürler
- Konuyu Başlatan
- #3
oktayyapıcı13
Onursal Üye
- 29 Haz 2015
- 1,386
- 15,709
Milliyet isimli gazete yıllar önce promosyon amaçlı karton maketler verilmekteydi. Bu karton maketleri talimatlara uygun şekilde kes, yapıştır ekle ile uygulanır ve kartondan kale, ev, şehir yapılırdı.
Bu gazete Usborne Çocuk Kitapları tarafından yayınlanmış kesim modellerini bizlerle buluşturuyordu.
Bu maketler aslında oyun oynamanın ötesinde oyun dünyasını oluşturma ile ilgiliydi ve daha eğlenceliydi. Aynı zamanda mimari anlamda yapılardaki detayların fark edilmesi açısından da önemliydi.
Türkiye’de bu gazetenin sayesinde, bildiğim kadarıyla, şu maketler Türkiye’de yaşayanlarla buluşturuldu: Make This Model Doll's House, Make This Model Castle, Make This Medieval Town, Make This Medieval Port , Make This Model Haunted House…
Bu maketler arasında bir mansion tipi ev de vardı.
Bu evin orijinal adı ‘’ Make this model Doll’s House’’ dir ve bu kesim modelinin yapımındaki incelik bugünün çocuklarına sunulan bilgisayar oyunlarından daha önemliydi. Ama bir şey daha önemliydi.
Bu kesim modeli aslında bir maison de poupées modellemesidir. İki katlı bir ev, çatı katı da dahil üç katlı ve çift baca karşılıklı uçlardadır. Ne o zaman bu dersek bu aslında Fransız Kolonisi Plantation tipi ev biçimidir. Ama dikkat edelim, ana giriş kapısı üzerinde ve ev kenarlarındaki kalıplama, ki son zamanlarda Türkiye’de yapılan evlerde kopyalanmıştır bu, oldukça belirgindir.
Tabi bunun haricinde dönemin yansıtılması açısından maison de poupées önem taşımıştır ta ki sadece kız çocuklarının oynayacakları model oyuncaklar olmadan önce. Tabi burada da amaç Avrupalı soylu ve varlıklı kız çocuklarına ait oldukları kimlik içinde bir hanımefendi olmalarına dair imgeleri konumlandırma idi.
Konuyu daha iyi anlamak için Amsterdam’daki Rijksmuseum’a bakmamız önemli olabilir.
Müzede Petronella Oortman isimli Hollandalı kadının detaylı taş bebek* evleri koleksiyonu bulunmaktadır.
17’nci yüzyılda yani Amsterdam’da Protestan kaçakların toplanma yerinde sanat koleksiyoncuları gibi zengin kadınların tercihi olan taş bebek evlerinden bir tanesi de Bayan Oortman’a aitti.
O dönemlerde erkekler daha çok Cabinet de curiosités isimli hayatlarındaki ve seyahatlerindeki farklı nesneleri bulundurdukları odalara takıntılı idiler.
Dolayısıyla erkekler bu ise kadınlar da zenginliklerine yakışır olmalıydılar. O evler sadece birer mimari minyatürlüğü sembolize etmiyordu, sanatın en ileri dallarından biri idi. Bu nedenle sadece bu oyuncağın bile resminin yapılması çok önemli bir şeydi.
Taş bebek evleri koleksiyonu açısından özellikle Almanya ve Hollanda önemli olmuştur.
Taş bebek evlerin kaynağı ise aslında kilise ile ilgilidir.
Bugün bile kiliselerin en önemli bölümlerinde(!)bir kilise modeli vardır, bazı Hıristiyan mezarların yapıları kilise biçimlidir, kilise mimarisinde küçük kiliseler azizlerin ellerinde betimlenmiştir…
Kilisenin gücü ve otoritesi açısından anlama sahip çıkan ilk kişi Bavyera Dükü Beşinci Albert’ti. Bir Katolik olan Albert yaşadığı residenzin bir replikasını yaptırmıştır. Yani bu bir oyuncak değildi aslında aynı minyatür kilise yapıları gibi.
Protestan zamanda Doğuş’un minyatürize edilerek sahnelenmesi ile ilgili uygun görülmeyen bir unsur, maddi olanın sahnelenmesi ile ilişkili tutulmuştur. Burada önemli bir detay da şudur, Protestanlık geniş halk kitlelerinde yer edinme amacında olduğundan halka zenginlerin var olanlarına erişme imkanı olabileceklerine dair ümit vaat verilmekteydi ve bunun için Doğuş minyatürize edilmiş bir odada gösterilmiştir.
Bu dönemlerde kız çocukları bir evden ziyade sadece mutfak ile ilgili puppenküche veya Alman oyun endüstrisinin merkezi olan Nuremberg mutfağı denilen oda kutularında – room box – ile meşgul tutulurdu ve kayıtlı ilk oyuncak Lutheranist Augustus tarafından kızlarına verilmiştir.
Augusta Dorothea of Brunswick-Wolfenbüttel’i özel yapan ise taş bebek şehri Mon Plaisir’tir. Özellikle bu taş bebek koleksiyonu ile baroque tarzdaki taş bebek evlerinin basit birer oyuncak olmadıkları, toplumsal özelliklerinin olduğu tanımlanmıştır.
Taş bebek evlerin popüler olması ile birlikte minyatürel kavrama dayalı nesnelerin sayısı artmıştır. Buna takiben bu evlerin sayısı ve yapıldığı yerlerin sayısı da artmış ve sanayi devriminin getirdiği kalitesizliğe dayalılık kökeninde taş bebek evlerinin kalitesi ise düşmüştür. Böylece ayak takımı baş olabilmek için taş bebek ev sahibi olma gayreti içine girmiştir fakat bu sadece bir hayaldi.
Hıristiyan olmayan bir toplumda müzelerin neden olamayacağını ifade etmiştik ve benzer temalar nedeniyle oyuncaklara veya koleksiyonculuğa dayalı bir müze de Hıristiyan olmayan bir toplumda anlamsızdır. Dolayısıyla Puppenhausmuseum ancak Hıristiyan bir toplumda olabilir.
Fransızca okunuştan ibaret akvaryum(aquarium) kelimesi su alanı anlamında, su altındaki yaşamın cam bir hazne içinde, minyatür halinde, karada canlı hale getirilmesi anlamını ifade etmektedir. Terrarium toprakta yaşayan canlıların alanıdır, paludarium daha çok bayouda görülen ortamı minyatür haline getirme temelinde bitki ve su unsurlarını içeren yaşam alanıdır, ucu sivri ahşaplarla çevrilmiş alanlara(fort gibi) roborarium denir, cüzamlıların yaşadıkları yere leprosarium denir, özellikle kaplumbağalar ve kurbağa için uygun olacak şekilde su ve toprak öğelerini birleştiren yaşam alanına aquaterrarium denir ama tüm bunların ortak adı ise vivarium kelimesidir. Kelime bitki ve hayvanların genel yaşam şekillerinin kontrollü bir doğal alanlarının anlaşılması adına, hayat alanı anlamını ifade etmektedir.
Şişe içine gemi maketi yapmak(bateau en bouteille) bu unsurdan biraz daha farklıdır.
Tüm bu unsurlar bir yaşam alanı oluşturma anlamında minyatür daha doğrusu miniature kelimesinde anlam taşımaktadır. Günümüzde bunun anlamı bilgisayar veya konsol oyun alanı oluşturma ile anlamlıdır.
Linkler:
The woman who advanced forensic science:
Rijks Museum Dolls’ houses :
Buildings - the problem of scale:
Konuya ilgi duyan ve araştırma yapacak arkadaşlarımız için kaynaklar:
1. Leonie von Wilckens – Mansions in Miniature : Four centuries of Doll’s Houses
2. Nancy Wei-Ning Chen - To the Dolls’ House: Children’s Reading and Playing in Victorian and Edwardian England
3. Hannelore Henze – Kleine heile Welt: eine Kulturgeschichte der Puppenstube
4. Heidi A. Müller – Ein Idealhaushalt in Miniaturformat: Die Nürnberger Puppenhäuser des 17. Jahrhunderts
5. Swantje Köhler ve Marianne Cieslik - Lexikon der Puppenstuben und Puppenhäuser
6. Evelyn Ackerman – The Genius of Moritz Gottschalk
7. Constance King - The Collector's History of Dolls' Houses, Doll's House Dolls and Miniatures
Bu gazete Usborne Çocuk Kitapları tarafından yayınlanmış kesim modellerini bizlerle buluşturuyordu.
Bu maketler aslında oyun oynamanın ötesinde oyun dünyasını oluşturma ile ilgiliydi ve daha eğlenceliydi. Aynı zamanda mimari anlamda yapılardaki detayların fark edilmesi açısından da önemliydi.
Türkiye’de bu gazetenin sayesinde, bildiğim kadarıyla, şu maketler Türkiye’de yaşayanlarla buluşturuldu: Make This Model Doll's House, Make This Model Castle, Make This Medieval Town, Make This Medieval Port , Make This Model Haunted House…
Bu maketler arasında bir mansion tipi ev de vardı.
Bu evin orijinal adı ‘’ Make this model Doll’s House’’ dir ve bu kesim modelinin yapımındaki incelik bugünün çocuklarına sunulan bilgisayar oyunlarından daha önemliydi. Ama bir şey daha önemliydi.
Bu kesim modeli aslında bir maison de poupées modellemesidir. İki katlı bir ev, çatı katı da dahil üç katlı ve çift baca karşılıklı uçlardadır. Ne o zaman bu dersek bu aslında Fransız Kolonisi Plantation tipi ev biçimidir. Ama dikkat edelim, ana giriş kapısı üzerinde ve ev kenarlarındaki kalıplama, ki son zamanlarda Türkiye’de yapılan evlerde kopyalanmıştır bu, oldukça belirgindir.
Tabi bunun haricinde dönemin yansıtılması açısından maison de poupées önem taşımıştır ta ki sadece kız çocuklarının oynayacakları model oyuncaklar olmadan önce. Tabi burada da amaç Avrupalı soylu ve varlıklı kız çocuklarına ait oldukları kimlik içinde bir hanımefendi olmalarına dair imgeleri konumlandırma idi.
Konuyu daha iyi anlamak için Amsterdam’daki Rijksmuseum’a bakmamız önemli olabilir.
Müzede Petronella Oortman isimli Hollandalı kadının detaylı taş bebek* evleri koleksiyonu bulunmaktadır.
* Zaman açısından düşünüldüğünde bu tanım daha doğrudur.
Taş bebek tanımı için uygun tanım: poupée de pierre
Taş bebek tanımı için uygun tanım: poupée de pierre
17’nci yüzyılda yani Amsterdam’da Protestan kaçakların toplanma yerinde sanat koleksiyoncuları gibi zengin kadınların tercihi olan taş bebek evlerinden bir tanesi de Bayan Oortman’a aitti.
O dönemlerde erkekler daha çok Cabinet de curiosités isimli hayatlarındaki ve seyahatlerindeki farklı nesneleri bulundurdukları odalara takıntılı idiler.
Dolayısıyla erkekler bu ise kadınlar da zenginliklerine yakışır olmalıydılar. O evler sadece birer mimari minyatürlüğü sembolize etmiyordu, sanatın en ileri dallarından biri idi. Bu nedenle sadece bu oyuncağın bile resminin yapılması çok önemli bir şeydi.
Taş bebek evleri koleksiyonu açısından özellikle Almanya ve Hollanda önemli olmuştur.
Taş bebek evlerin kaynağı ise aslında kilise ile ilgilidir.
Bugün bile kiliselerin en önemli bölümlerinde(!)bir kilise modeli vardır, bazı Hıristiyan mezarların yapıları kilise biçimlidir, kilise mimarisinde küçük kiliseler azizlerin ellerinde betimlenmiştir…
Kilisenin gücü ve otoritesi açısından anlama sahip çıkan ilk kişi Bavyera Dükü Beşinci Albert’ti. Bir Katolik olan Albert yaşadığı residenzin bir replikasını yaptırmıştır. Yani bu bir oyuncak değildi aslında aynı minyatür kilise yapıları gibi.
Protestan zamanda Doğuş’un minyatürize edilerek sahnelenmesi ile ilgili uygun görülmeyen bir unsur, maddi olanın sahnelenmesi ile ilişkili tutulmuştur. Burada önemli bir detay da şudur, Protestanlık geniş halk kitlelerinde yer edinme amacında olduğundan halka zenginlerin var olanlarına erişme imkanı olabileceklerine dair ümit vaat verilmekteydi ve bunun için Doğuş minyatürize edilmiş bir odada gösterilmiştir.
Bu dönemlerde kız çocukları bir evden ziyade sadece mutfak ile ilgili puppenküche veya Alman oyun endüstrisinin merkezi olan Nuremberg mutfağı denilen oda kutularında – room box – ile meşgul tutulurdu ve kayıtlı ilk oyuncak Lutheranist Augustus tarafından kızlarına verilmiştir.
Augusta Dorothea of Brunswick-Wolfenbüttel’i özel yapan ise taş bebek şehri Mon Plaisir’tir. Özellikle bu taş bebek koleksiyonu ile baroque tarzdaki taş bebek evlerinin basit birer oyuncak olmadıkları, toplumsal özelliklerinin olduğu tanımlanmıştır.
Taş bebek evlerin popüler olması ile birlikte minyatürel kavrama dayalı nesnelerin sayısı artmıştır. Buna takiben bu evlerin sayısı ve yapıldığı yerlerin sayısı da artmış ve sanayi devriminin getirdiği kalitesizliğe dayalılık kökeninde taş bebek evlerinin kalitesi ise düşmüştür. Böylece ayak takımı baş olabilmek için taş bebek ev sahibi olma gayreti içine girmiştir fakat bu sadece bir hayaldi.
Hıristiyan olmayan bir toplumda müzelerin neden olamayacağını ifade etmiştik ve benzer temalar nedeniyle oyuncaklara veya koleksiyonculuğa dayalı bir müze de Hıristiyan olmayan bir toplumda anlamsızdır. Dolayısıyla Puppenhausmuseum ancak Hıristiyan bir toplumda olabilir.
Fransızca okunuştan ibaret akvaryum(aquarium) kelimesi su alanı anlamında, su altındaki yaşamın cam bir hazne içinde, minyatür halinde, karada canlı hale getirilmesi anlamını ifade etmektedir. Terrarium toprakta yaşayan canlıların alanıdır, paludarium daha çok bayouda görülen ortamı minyatür haline getirme temelinde bitki ve su unsurlarını içeren yaşam alanıdır, ucu sivri ahşaplarla çevrilmiş alanlara(fort gibi) roborarium denir, cüzamlıların yaşadıkları yere leprosarium denir, özellikle kaplumbağalar ve kurbağa için uygun olacak şekilde su ve toprak öğelerini birleştiren yaşam alanına aquaterrarium denir ama tüm bunların ortak adı ise vivarium kelimesidir. Kelime bitki ve hayvanların genel yaşam şekillerinin kontrollü bir doğal alanlarının anlaşılması adına, hayat alanı anlamını ifade etmektedir.
Şişe içine gemi maketi yapmak(bateau en bouteille) bu unsurdan biraz daha farklıdır.
Tüm bu unsurlar bir yaşam alanı oluşturma anlamında minyatür daha doğrusu miniature kelimesinde anlam taşımaktadır. Günümüzde bunun anlamı bilgisayar veya konsol oyun alanı oluşturma ile anlamlıdır.
Linkler:
The woman who advanced forensic science:
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Rijks Museum Dolls’ houses :
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Buildings - the problem of scale:
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Konuya ilgi duyan ve araştırma yapacak arkadaşlarımız için kaynaklar:
1. Leonie von Wilckens – Mansions in Miniature : Four centuries of Doll’s Houses
2. Nancy Wei-Ning Chen - To the Dolls’ House: Children’s Reading and Playing in Victorian and Edwardian England
3. Hannelore Henze – Kleine heile Welt: eine Kulturgeschichte der Puppenstube
4. Heidi A. Müller – Ein Idealhaushalt in Miniaturformat: Die Nürnberger Puppenhäuser des 17. Jahrhunderts
5. Swantje Köhler ve Marianne Cieslik - Lexikon der Puppenstuben und Puppenhäuser
6. Evelyn Ackerman – The Genius of Moritz Gottschalk
7. Constance King - The Collector's History of Dolls' Houses, Doll's House Dolls and Miniatures