Beşikdüzü

[bakunin]

TARİHÇESİ

Trabzon'un batı yakasının sınırıdır Beşikdüzü. Doğusunda Vakfıkebir İlçesi, Batısında Giresun'un Eynesil ilçesi, kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Şalpazarı ilçesi ve kısmen Tonya İlçesinin İskenderli Beldesi ile çevrili,denizden yüksekliği 10 metre olan şirin bir yerleşim merkezidir. 2000 yılı nüfus sayımına göre ilçe merkezinde 44307,köylerinde 21857 kişi yaşamaktadır. Yıl 1834 Beşikdüzü Padişah fermanı ile kuruldu. Şalpazarı İlçesi dahil olmak üzere 80 yıl müstakil tam teşkilatlı ilçe gibi ilçe gibi idari teşkilatta yerinin alır. 1914 1. Dünya Harbi arifesinde valilik kararı ile Vakfıkebir'e bağlanmışsa da müstakil oluşunu devam ettirir. 7/12/1953 gün ve 4/1949 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile eskiden olduğu gibi Bucak Sulh Hakimliği, Nüfus, Tapu Sicil Müdürlüğü, Özel İdare Müdürlüğü, Noterlik gibi teşkilatları kurulur. Ancak 1958 yılında Tapu ve Ziraat Dairesi hariç diğer devlet daireleri kaldırılır. Dilden dile nakil edilen sahih rivayetlere göre çevre halkı 13 ve 14. yy'larda Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dan gelen Türkmen boylarını torunlarıdır. Bugünkü köy adlarının dikkat edildiğinde rivayetlerin doğruluğu ispatlanmış olur.

Mesala, Oğuz, Türkelli, Şahmelik, Kalegüney, Anbarlı, Seyitahmet eldeki en eski belgelere göre Beşikdüzü'nün 1834 yılında Padişah 2. Sultan Mahmut Fermanı İle resmen kurulduğunu öğreniyoruz. Kısa bir müddet sonra tayin edilen Nahiye Müdürü 30 kadar zaptiyesi ile işe başlamıştır. Bu müdür ayrıca o zaman nahiye olan Vakfıkebir ve Tonya'ya da baktığından her birinde 4'er ay kalarak başlangıçta mülki idare ile bu şekilde yürütülmüştür o zamana kadar süre gelen ahir idaresi resmi yönetime düşmüştür. Beşikdüzü bir müddet Görele ilçesine sığına Şarlı adı ile bağlı kalmıştır.Buradan ayrıldıktan sonra doğruca Trabzon vilayet merkezine tıpkı ilçe merkeziymış gibi bağlanmıştır. Böylece dahi müstakil ve tam teşkilat ile yöre idaresinin özellikle ilçe milli eğitimde hizmetlerini yürütmüştür o zamanların usulüne göre her kazanan bir mümessil ile vilayet meclisine gönderilirken Beşikdüzü'nde kaza imiş gibi bir mümessilimizin bulunurdu son mümessilimiz nahiyenin Zemberek köyünden İspiroğullarından Kadı Mehmet Efendi'dir. 1914 1. Dünya Savaşı arifesinde ve mümessillimizin de hazır bulunduğu vilayet meclisinde ekseriyetle alınan bir kararla Vakfıkebir'e bağlanmıştır. İlçemiz 150 senelik mazisinin 80 yılı bir ilçe gibi geçirmiştir. Beşikdüzü 4 Temmuz 1987 tarih ve 19507 sayılı resmi gazetede yayınlanan 3797 sayılı kanunla ilçelik hürriyetini kazanmış ve ilk kaymakamı 04 ağustos 1998 tarihinde atanarak görevine başlamıştır.

COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ

Beşikdüzü ilçesi Trabzon’un 45 km. batısındadır. Doğusunda Vakfıkabir, batısında Eynesil, güneyinde Şalpazarı ve Tonya ilçelerimizle kuzayine boydan boya Karadeniz bulunmaktadır. Denize sıfır kodlu olan ilçenin 121 km 2 yerleşim alanı vardır. İlçemizin Türkelli ve Yeşilköy olmak üzere iki beldesi, merkeze bağlı yedi mahalle ve yirmibeş köyü vardır. Merkez nüfusu 29.700 olup, köyleriyle 47.000 dir.

İlçe merkezi düz olup deniz seviyesi yüksekliğindedir. İç kesimleri oldukça engebeli ve meyilli bir araziye sahiptir. İlçenin yüzölçümü 121 km2'dir.

Tipik Karadeniz ikliminin hükümsürdüğü ilçede, yazları serin, kışları ılıktır. Her mevsimde yağış görülür. En sıcak ay ortalaması 22 derece, en soğuk ay ortalaması 6 derecedir. Nem oranı % 60 - % 70 civarındadır. Önemli akarsuları Ağasar Deresi ve Kurbağlıdere'dir. Önemli yükseltileri ise Beşikdağı ve Yumru Tepeleri'dir.

Çevre ilçelerinin de yaralandığı Beşikdüzü Limanı doğal bir liman niteliğindedir.

EKONOMİK DURUMU

İlçemiz halkının geçim kaynağı genellikle tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Bununla birlikte toprakların az oluşu halkın başka geçim kaynakları aramasına neden olmaktadır. Bunların dışında küçük el sanatları, ticaret, memuriyet ve işçilik gelmektedir.

İlçede 4429 adet vergi mükellefi bulunmaktadır. Dağılımı aşağıdaki gibidir.

Mükellef Sayısı
Gerçek usülde gelir vergisi 759
Basit usülde gelir vergisi 441
Kurumlar vergisi 43
Stopaj gelir vergisi 451
Motorlu taşıtlar vergisi 2284


Tarımsal Faaliyetler

İlçemizin toplam tarım arazisi 6195 hektar olup, üretim yapılan tarım arazisi 5386 hektar, orman arazisi 1141 hektar, çayır ve mera arazisi 750 hektar ve ürün getirmeyen alan 23 hektardır.

Fındık 3640 hektar
Çay 146 hektar
Mısır 750 hektar
Patates 305 hektar
Narenciye 37 hektar
Kivi 4 Hektar
Kuru Fasuyle 100 hektar
Yem bitkileri 400 hektar
Diğer sebzeler 100 hektar

Hayvancılık

İlçemizde 3000 büyükbaş ve 1300 küçükbaş hayvan ile hayvancılık yapılmaktadır. Ticari amaçlı kanatlı hayvan yetiştiriciliği olmamakla birlikte toplam 8000 civarında kanatlı hayvan bulunmaktadır.

Hayvan sağlığı ile ilgili olarak 201 yılından bugüne kadar ilçemizde 6950 adet büyükbaş hayvan küpelenerek kayıt altına alınmıştır. İlçemizde hayvancılık vatandaşlarımızın kendi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olmakla birlikte süt ve tereyağ satmak için bu işi yapanlarda mavcuttur.

NÜFUS DURUMU

2000 yılı genel nüfus sayımına göre ilçemiz Beşikdüzü'nün toplam nüfusu 47.331'dir. Bu rakamın 29.766'sı ilçe merkezinde, geriye kalan 17.565'i ise belde ve köylerde yaşamaktadır.

İDARİ YAPISI

İlçe merkezi ile Türkelli ve Yeşilköy Beldelerinde Belediye teşklatı mevcuttur. Merkez belediyesine bağlı 7 mahalle, Türkelli Beldesine bağlı 3 ve Yeşilköy Beldesine bağlı 1 olmak üzere toplam 11 mahalle bulunmaktadır. 25 Köy mevcuttur.

Arazi yapısı nedeniyle köylerin yerleşim durumu dağınıktır. Köylerde mevcut evler birbirinden uzak olup kamu hizmetinin götürülmesini zorlaştırmaktadır. İlçe merkezine en uzak köy 20 kilometre, en yakın köy ise 4 kilometre'dir

 

[bakunin]

KÜLTÜR SANAT VE DENİZ FESTİVALİ

Trabzon'un okullaşma açısından en zengin ilçesi olan Beşikdüzü kültür açısından da zengin ilçelerden biridir. 18-19-20 Mayıs günlerinde üçüncüsü düzenlenecek olan festival aslında Beşikdüzü için geç kalınmış bir olaydır. Peki bu festival düzenleme fikri nasıl doğdu, neden böyle bir festivale gerek duyuldu? 20 Mayıs 2000 tarihinde tüm Beşikdüzülüleri derinden yaralayan ve 38 kişinin hayatını kaybettiği o hatırlamak bile istemediğimiz deniz kazasından sonra yetkililer kazanın sebeplerini uzun uzun araştırdılar. Bu araştırma neticesinde Trabzon'un batı sahillerinden Giresun'a kadar uzanan şeridinde yöre insanımızın herhangi bir organize olmaksızın gerçekleştirdiği "Mayıs Yedisi" şenliklerinin incelenmesi gereği ortaya çıktı. Bu şenliklerin kökeni Orta Asya'ya kadar uzanmakta idi. Yani bu şenliklerin 4000 yıllık bir tarihi vardı. Yöreye Anadolu'nun fethi sırasında yerleşen Çepni Türkleri bu geleneği günümüze kadar sürdürmüşlerdi. Mayıs yedisi bahar mevsiminin bitip yaz mevsiminin başladığını, yaylalara çıkma zamanının geldiğini bildiren bir gelenektir.. Peki ne yapılırdı bu şenliklerde? Yaylalara çıkacak olanlar bu günde sahile inerler, büyükbaş hayvanlarını denizde yıkarlar, bahara veda eğlenceleri yaparlar ve "aklanan paklanan" hayvanlarıyla birlikte yaylalara çıkarlardı. Bu gelenek kendiliğinden gerçekleşirdi,yaylalara çıkmayan insanlar için de bir eğlence kültürü yaşatılırdı.

Deniz kazasından sonra bazı basın yayın organlarında anlatılan hurafe hikayelerinin de gerçekle alakası yoktur. Anlatılanlara yöre halkını cahil yobaz göstermektedir ki bunlar kültürünü hep üst düzeyde tutmuş yöremiz insanlarına hakaretten başka bir şey değildir. İşte 2000 yılında da yöre insanı, iç kesimlerden gelenlerin de katılmasıyla bu geleneksel şenliklerini yaparken, kapasitelerin çok üzerinde yolcu alan iki balıkçı teknesinin alabora olması neticesinde bir daha yaşanmasını düşünmek bile istemediğimiz bu korkunç kaza meydana geldi. 2001 yılının 20 Mayıs'ında deniz kazasında hayatını kaybedenlerin anısına yapılan törende bütün dilekler bir daha böyle bir kazanın yaşanmaması için gerekli tedbirlerin alınması yönündeydi.Kazadan sonra İçişleri Bakanlığı'nın yayınladığı bir genelgede bundan sonra bu gibi şenliklerde neler yapılması, ne gibi tedbirler alınması gerektiği bildiriliyordu. Dönemin İlçe Kaymakamı Sayın Yaşar Karadeniz genelgenin hayata geçirilmesi çalışmalarını başlattığında Mayıs Yedisi Şenlikleri'nin organize bir şekilde yapılması düşüncesi ön plana çıktı. İşte bu düşünceden hareketle 20 Mayıs tarihinde içine alacak şekilde 18-19-20 Mayıs tarihlerinde ilçede Beşikdüzü Kültür Sanat ve Deniz Festivali sürdürülmesi ve geleneğin festival etkinlikleri içerisinde yaşatılması kararlaştırıldı.

GELENEK VE GÖRENEKLERİ

XIII. ve XIV. Yüzyıllarda Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dan gelen Türkmenlerin torunları olay yöre halkına yaylacılık geleneği halen devam etmektedir.

İlçemizin folklorik zenginliği birçok araştırmacının inceleme konusu olmuştur. Halkımızın, asker uğurlama, düğün, bayram ve cenaze merasimlerindeki dayanışması Karadeniz insanının beraberlik anlayışını yansıtır.

İşi birlikte yapma anlamına gelen imece usulü çalışma anlayışı kaybolmaya yüz tutmasına rağmen bazı yerlerde devam etmektedir.

Yöre halkı, mayıs ayından itibaren; Kadırga, Erikbeli ve Sis Dağı Yaylalarındaki kendilerine ait obalarda yaz aylarını geçirirler. Bu yaylalarda farklı tarihlerde ilçemizin folklorik ve kültürel zenginliğinin sergilendiği çeşitli etkinlikler düzenlenir. Yayla şenliklerimiz ülkemizin büyük illerinde de yapılmaktadır. Bu şenliklere atalarımızın Orta Asya'daki yaylak - kışlak tarzı yaşamlarının kültürümüzdeki uzantısıdır.

Yöre halkı, mayısa denk gelen günde "Mayıs Yedisi Şenliklerini" yapar. Bu tür kutlamaların değişik tarihlerde değişik adlarda Karadeniz'in bazı sahil il ve ilçelerinde de kutlandığı görülmektedir. Bu törenler, baharı karşılama, eğlenme ve kaynaşma amaçlı yapılmaktadır. Mayıs yedisi törenleriyle yayla şenliklerinde giyilen yöresel kıyafetler, yapılan yöresel yemekler, oynanan oyunlar ve söylenen maniler folklor ve halk edebiyatı araştırmacılarının ayrıca inceleme konusudur.

 

[bakunin]

BEŞİKDÜZÜ RESİMLERİ​

 

[uzung]

Trabzon'a vardığımı otobüs, yol üzerindeki caminin önünde yolcularını indirirken anlardım. Saatler süren yorucu ve sıkıcı yolculuk o andan itibaren bir eğlenceye dönüşürdü. Ülkemizin her yeri güzel ama insanın memleketi bir başka güzel oluyor.

 

[birmehmet]

Aslen Beşikdüzü'lü olsakta doğma büyüme Vakfıkebirliyiz. Belediya başkanımız -soldaki - çalışkan bi diş hekimi hemşomuzdur.
Vardallı'ya selam...