Tarihçe
Tirebolu eski bir yerleşim merkezidir. M.Ö. 650 yılda Miletoslularca kurulduğu bilinmektedir. Trabzon ve Giresun'un yanında üçüncü önemli yerleşim merkezi olarak ilk çağlarda göze çarpar. İlçenin adı "Üç Şehir" anlamına gelen Tripolis'den gelmektedir. Eski Tirebolu üç kale içinde kurulmuştu. Bunlar, Merkez Kalesi, Bedrama Kalesi kıyıdan 15 kilometre içeride Doğankent çayının doğusunda Andoz Kalesi'dir. İlçe tripolis ve Argyria adlarıyla anıldığı gibi Türkler zamanında eski yulu adıyla da anılmıştır.
1461 fethinden sonra bölgede Rumlar bir süre daha kalmışlar, Türklerle birlikte yaşamışlardır. 1 .nci Dünya savaşı yıllarında Harşıt bölgesini işgal eden Rus'lar Tirebolu'ya kadar gelemeden bölgeden çekilmişlerdir. Rusların çekilmelerinden sonra Rum çeteleri ve bunları besleyen Yunan savaş gemileriyle mücadele edilmiştir.
30 Ekim 1918 'de Mondros mütarekesinin imzalanmasıyla birlikte, burada yaşayan Rumlar "Pontus" Devleti kurma sevdasına giriştiler. Ancak bu hareket Gazi (Topal) Osman Ağa ve Alayı tarafından durdurulmuştur.
Tirebolu, XIX. Yüzyılda Trabzon İline bağlı bir İlçeydi. Giresun 1923 'de İl olunca Görele ile birlikte Tirebolu'de Giresun'a bağlandı. Tirebolu Belediyesi 1877 yılında kurulmuştur.
Coğrafi Durumu
İlçenin toplam yüz ölçümü 41053 hektar olup, İlçe merkezinin alanı 13 bin hektardır. İlçe Giresun İline 44 Km., Trabzon İline ise 90 Km. uzaklıktadır. Doğuda Görele ve Çanakçı İlçeleri, Güneyde Doğankent, Alucra ve Yağlıdere İlçeleri, Gümüşhane İli, Batıda Espiye İlçesi ve kuzeyde Karadeniz ile çevrilmiştir.
İlçe genellikle dağlık olup, dağlar kıyıya paralel olarak uzanmıştır. 130 Km. uzunluğundaki Giresun dağları en yüksek kesimi oluşturur. Giresun ve Zigana dağlarını bir birinden ayıran iç bölgeleri kıyıya bağlayan Harşıt deprasyonu İlçeyi dolayısıyla Giresun İlini doğuya bağlayan tek yoldur. Bu açıdan Harşıt vadisi ulaşım açısından çok önemlidir.
Kıyıda % 5 - 10 arasında bulunan eğim, iç kesimlerde % 45 'i bulur. Arazilerin tamamı eğimlidir. Bölgede alüvyon arazi fazla yer tutmaz.
Tipik Karadeniz ikliminin yaşandığı İlçede, ortalama sıcaklık 14 derecedir. En sıcak ay Ağustos, En soğuk ay -5 derece ile Şubat ayıdır. Yıllık ortalama yağış miktarı 1660 mm'dir. Hakim rüzgar yönü batı yönüdür.
Bitki örtüsü olarak 600 m. Yüksekliğe kadar fındık, kızılağaç, kavak, kayın, karaağaç, kestane, kiraz, gürgen ve ceviz bulunur. Eğrelti otu, Isırgan, Yonca, Asma, orman gülü ve benzeri bitki türleri yaygındır.
İlçede 15 bin hektarlık alan fındık tarımına ayrılmıştır. 3 bin hektarlık alanda çay yetiştirilmektedir. 10 hektarlık orman alanı ve 9 bin hektarlık çayır ve mera alanı bulunur.
Turistik Değerleri
Antik çağda kendi adı ilk kez tarihçi Pilinius'un metinlerinde geçmektedir. Tiripolis (Argyreia) olarak anılan bu antik çağ kentinde, orta çağda gümüş madeni çıkarıldığı bilinmektedir. Daha sonraları eski Yulu adıylada anılan Tirebolu, 19. yy. sonunda Tirebolu'yu şöyle anlatır.
"Trabzon Vilayeti merkez sancağına bağlı bir kazadır. Adı Yunanca Üç kent anlamına gelen Tiripolos'tan gelmektedir. Bakımlı ve işlek bir iskeledir."
Tirebolu'nun Espiye İlçe olmadan önce Saint Jean (Senjan), Bedrama ve Andos isimli üç kalesi vardır. Espiye ilçe olunca Andoz kalesi Tirebolu'dan ayrılmıştır.
Bedrama kalesi sahilden 15 Km. içeride, Harşıt çayının doğusundadır ve halen harap bir haldedir.
İlçe merkezinde, güzel görünüşlü küçük bir yarım ada üzerinde inşa edilmiş olan ve merkez kalesi olarak bilinen Saint Jean Kalesi ise fazla tahribe uğramamıştır. 120 basamaklı bir merdivenle çıkarılan bu küçük ve zarif kale birinci derece arkeolojik sit alanı olarak koruma altındadır.
Tirebolu'da bir çok tarihi eser bulunmakta olup, bunlardan anıt eser olarak tescil edilenler şöyledir.
-Yeniköy Mahallesi, Gazipaşa Caddesi'nde Yeniköy Cami.
-Aynı yerdeki lise binası ve Kazımkarabekir İlkokulu.
-Hamam Mahallesi'ndeki 19. Asırdan kalma Şabel kilisesi.
-Aynı Mahalledeki Selimağa Çeşmesi, ayrıca Hasan Kırlan Çeşmesi, Çatalçeşme, Zaim Mustafa Ağa Çeşmesi.
-Çarşı cami.
-Çarşı, Yeniköy ve Hamam Mahallelerindeki eski konutlar.
Tirebolu'nun bağlı bucak ve köylerindeki tarihi eserlerden Dokuzkonak Köyü'ndeki Şaban Kalesi, Karaahmetli Köyü'ndeki Çimenbaba yatın, Kovanpınarı Köyü'ndeki Çeşme Cami ve Kilise, Özlü Köyü'ndeki manastır kalıntıları dikkat çekicidir.
Merkez (Saint Jean) Kalesi
Giresun Tirebolu ilçe merkezinde, denize uzanan küçük bir tepe üzerinde bulunan kale günümüze iyi bir durumda gelmiştir.Yapım tarihi kesinlik kazanamamakla beraber Roma döneminde yapıldığı, Bizans döneminde de kullanıldığı sanılmaktadır.
Bugün ilçe merkezinden 120 basamakla çıkılan kalenin muntazam taş işçiliğinin yanı sıra küçük yapısından bunun bir karakol kalesi olduğu anlaşılmaktadır.
Bedrama (Bodrum) Kalesi
Giresun, Tirebolu ilçesinden yaklaşık 8 km. güneydoğuda Harşit Çayı vadisinin doğusunda bulunan Bedrama Kalesi de küçük ölçüde bir karakol veya ileri gözetleme kalesidir. Kalenin bulunduğu yer son derece dik, ulaşılması çok zordur. Ne zaman ve kimin tarafından yapıldığı kesinlik kazanamamakla beraber Roma döneminde yapıldığı ve Pontuslular tarafından da kullanıldığı sanılmaktadır.
Kale günümüze yıkık durumda gelmiş olmasına rağmen ana hatları ile planını belli etmektedir. Oldukça iri blok ve moloz taşlardan yapılmıştır. Kenarlarında burçlara ait kalıntılar dikkati çekmektedir.
İkiz Taşlar
Giresun Tirebolu ilçesinde, denizin ortasında bulunan iki büyük kaya parçası ikiz taşlar ismi ile anılmaktadır.
Kıyıya çok yakın bir uzaklıkta olan bu kaya parçalarının çevresinde her yıl 20 Mayıs’ta Bahar Şenlikleri yapılmaktadır. Bu şenlikler sırasında, yöre halkı kayıklarla kayalıkların çevresinde dönerek dilek dilemektedirler.