Testus (Bilginizi Test Edin) - 076

[scanfan]

"Testus"
Bilginizi Test Edin - 076
Hazırlayan: Ahmet Turhan Altıner

Haftalık "Nokta" dergisinin 5 Mayıs 1991 tarihli sayısından. "Testus"un bu defaki konusu "resmi tarih", başlığı ise "Emin Abi Yap Bi Tarih! Okkalı Olsun". Emin Abi'den kastetiği "Emin Oktay", hani bir zamanlar Türkiye'deki tüm ortaokul ve lise tarih kitaplarının yazarı. Bu yazıyı daha önce başka bir konunun altında paylaşmıştım, ama Testus dizisinin sırasını bozmamak için bununla devam ediyorum.

​

 

[Shoryuken]

Bu testusta her bir soru için ayrı ayrı yorumlarda bulunulabilir. Maalesef resmi tarih ile gerçek tarih arasında uçurumlar olduğu bir gerçek. Tabii herkes kendi mensup olduğu partinin, hizibin, grubun veya zümrenin -ismi ne olursa olsun- baktığı yerden yorum yaptığı, kendisine ait bir görüşmüş gibi kendi grubunun masallarını aktardığı için at izi it izine karışmış durumda. Biraz daha özgün olabilsek, biraz daha araştırmacı-soruşturmacı olabilsek birçok konuda reform niteliğinde değişiklikler (hayatın her alanında) yaşayabileceğimize inanıyorum...

İlk sorudaki gibi aslında olmayan bir karakter daha var tarihimizde. Testusta onun da olmasını beklerdim, maalesef yoktur... Bu kişi sayesinde tarihimizde İskender'in meşhur Diyojen hakkında söylediği söz Fatih'e de söylettirilmiştir. "Fatih olmasaydım, Ulubatlı olmak isterdim." (İlk defa Turan Oflaz'ın tiyatro eserinde söylenir bu). Aslı tahmin ettiğiniz üzere "İskender olmasaydım, Diyojen olmak isterdim." şeklindedir.

Mevlana'ya ait olduğu söylenen meşhur sözün orijinali Farsça'dır ve şu şekildedir:

"Bâzâ, bâzâ, her ançi hest-i bâzâ
Ger kafir u gebr u ger putperest-i bâzâ
İn dergeh-i mâ dergeh-i nevmîdi nist
Sad bar eger tövbe şikest-i bâzâ."

"Gene gel, gene gel, her ne olursan ol gene gel,
İster kafir, ister Mecusi, ister putperest ol gene gel,
Bu dergah ümitsizlik dergahı değildir,
Yüz bin kere tövbeni bozmuş olsan gene gel."

Hoşgörü kelimesiyle özdeşleşmiş olan Mevlana'ya yakıştırılan bu sözün ondan iki yüz sene önce yaşamış Ebu Said'e ait olduğu internet sayesinde artık sadece edebiyatçılar değil, herkes tarafından bilinir oldu. Ama yine de nerede Mevlana ismi anılsa bu şiir de tekrar edilip duruluyor.

3. soruda ismi geçen Babil'i yıkmasalardı keşke

4. soru üzerinde spekülasyon yapılan konulardan birisi. Piri Reis oralara gitmeden nasıl birebir ölçüde oraların haritasını çizdi? Kitab-ı Bahriye'de haritaları hakkında yanlış hatırlamıyorsam kendinden önceki kaptanların tecrübe ve aktardıklarından faydalandığını söylüyordu...

Kolomb hakkında bir takım komplo teorileri okumuştum vaktiyle, ama şu çilingir mevzusunu hiç hatırlamıyorum. İsminin Colon... olduğu vs klasik şeyler. Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın Marifetname'sinde Osmanlıca "Kulon" ve seferleri hakkında bilgi veriliyor, ilginç şeyler var bu kitapta da...

Thomas Carlyle'ın Kahramanlar kitabını okumuştum. Milleti kahraman mı şekillendirir yoksa milletler mi kahramanları biçimlendirir şeklinde bir sorunun üzerine bina edilen konferanslar serisinin metne aktarılmış versiyonudur bu kitap. Tezin sonucu olan görüşü burada aktarmayayım, herkes okuyup kendisi öğrensin. Bu kitapta Tanrı olarak kahraman, Peygamber olarak kahraman, Şair olarak kahraman gibi bölümler yer alıyor. Tanrı olarak kahraman kısmında Odin örnek veriliyor. Biraz da Thor'dan bahis var. Aslında insan oldukları vs vs... Neyse devamı okumayı sever dostlarımıza kalsın. Peygamber olarak kahramana ise bu katolik yazar Hz. Muhammed'i örnek veriyor. Boğazına kadar pisliğe batmış insanları nasıl bambaşka insanlara dönüştürdüğüne, büyük bir medeni dönüşüm yaşattığına dair güzel şeyler anlatıyor...