Şair Eşref

[bortecinefb]

ŞAİR EŞREF 1847 - 1912​

1847'de Manisa'nın Kırkağaç ilçesi Gelenbe kasabasında dünyaya geldi. 1912'da aynı kasabada yaşamını yitirdi. Asıl ismi Mehmet Eşref. Usulizade Hafız Mustafa Efendi'nin oğlu. İlköğrenimini Gelenbe'de tamamladı. Manisa'da Hatuniye Medresesi'nde Arapça ve Farsça dersleri aldı. Özel öğretmenlerden matematik, tarih öğrendi. 1870'te Manisa Vilayeti Tahrirat Kalemi'nde memur olarak göreve başladı. Turgutlu, Akhisar ve Alaşehir'de mal müdürlüğü yaptı. Fatsa kaymakamlığına atandı. Birçok ilçede kaymakam olarak çalıştıktan sonra Gördes kaymakamlığı görevine getirildi. Burada gördüğü yolsuzlukları şiirleriyle hicvedince bir yıl hapse mahkum edildi. Cezasının ardından İzmir'de gözetimde tutuldu. 1903'te Mısır'a kaçtı. Bir süre Fransa, İsviçre ve Kıbrıs'ta yaşadı. Tekrar Mısır'a döndü, Curcuna isimli mizah dergisinde yazılar yazdı. 2. Meşrutiyet ilan edildikten sonra İstanbul'a geldi. Eşref ve Musavver Eşref isimli mizah dergilerinde başyazarlık yaptı. Adana vali yardımcılığı görevindeyken emekliye ayrılıp Kırkağaç'a yerleşti. Yaşamının kalan bölümünü burada geçirdi. Türk edebiyatının hiciv ustasıdır. Tanık olduğu yolsuzlukların üzerine çekinmeden gitti. Hicviyelerini daha çok gazel, kaside, muhammes ve özellikle kıtalar biçiminde yazdı.


ESERLERİ:

Deccal (2 cilt, 1904-1907
İstimdad (1905)
Şah ve Padişah (1906)
Hasbihal yahut Eşref ve Kemal (1908)
İran'da Yangın Var (1908)
Şair Eşref Külliyatı (Ölümünden sonra, 1928)

 

[bortecinefb]

Öldüğü zaman mezar taşına şunların yazılmasıni istemiş:

Kabrimi kimse ziyaret etmesin Allah için
Gelmesin reddeylerim,billahi öz kardeşimi
Gözlerim ebnayı ademden o türbe yıldıki
İstemem ben Fatiha,tek çalmasınlar taşımı.

Onun bugün Kırkağaç'ta istasyon yoluna giden kabri var,
ama ne yazık ki gerçekten mezar taşı çalınmıştır.

 

[bortecinefb]

Eşeklere selam

Bir gün hiç sevmediği amiriyle karşılaşan Eşref bu kişiye istemeye istemeye selâm verir.Oradan doğru Askeri Kıraathane'ye gider ve dostlarına şunu okur:

Gâvur Izmir'de sokaklar dardır
Bir selâm tavrı ile can koruruz
Söyle dursun atlarla araba
Yolda eşeklere biz hasdururuz.

 

[bortecinefb]

Eşek ve Paşa

Kâmil Paşa, Kıbrıs'a geziye gidiyordu.Eşref'e " Bir isteğin varsa getireyim " der. Eşref buna çok sevinir: " Paşam görüyorsunuz artık yaşlandım, yürüyünce yoruluyorum yokuşda çıkamıyorum. Bana bir Kıbrıs eşeği getirirseniz ömür boyu size duacıyım " der.
Kâmil Paşa'yı dönüşünde,Eşref de karşılamaya gitmiştir.Paşa, Eşref'i görünce: " Aaa, Eşref, affedersin istediğini getirmeyi unutmuşum,seni görünce eşek aklıma geldi " demiş. Eşref'de:
" Aman Paşam,üzülmeyin,o eşek gelmese de olur,siz geldiniz,ya,sağolun."

Yine Kamil Paşa :

Şair Eşref, bir gün eşeğe binmişti, yolda giderken arkadan İzmir Valisi Kâmil Paşa’nın arabası ile gelmekte olduğunu görmüş ve yol vermek için sağ kenara çekilmişti. , Yolun bu kenarında büyük bir çukur vardı. Kamil Pasa espri olsun diye:
" Eşref, çok kenara çekilme, çukura düşersin " dedi. Eşref:
" Merak etmeyin Paşam, bizim eşek kâmildir yolunu bilir "cevabını verdi.

 

[bortecinefb]

Makam sahibi bir zatın, halka eşek demesi üzerine,

“Millete erbâbı mansıptan biri eşek demiş,
Reddedilmez böyle bir söz, amma ki pek can sıkar...
Olsa da millet eşek, eşek diyen bilmez mi ki:
Sadrazamlarla vâliler de milletten çıkar...”

şeklinde bir dörtlükle cevap vermiştir.

 

[bortecinefb]

Yukarıdakine benzer dizeleriyle akıllarda yer eden Şair Eşref yergilerinde argoyu sıkça kullanan ama okuyanları rahatsız etmeyen üslubuyla dikkat çekmektedir. Rakı içmeyi seven ünlü isimlerden biri olan Şair Eşref rakıyı keyfince ve sınır tanımadan içenlerden. Dönemin İzmir Valisi Kamil Paşa Eşref’e duyduğu sevgiden ötürü sürekli rakı içmesinden rahatsız. Sürekli şairden bırakmasını istiyor ama rakıya meraklı olan Şair Eşref bırakmaktan yana değil. En sonunda ısrarlara dayanamayan Eşref kabul ediyor. Ertesi gün Eşref’ten gelen içki kokusunu farkeden Vali kızıyor;

“Densiz adam. Söz vermiştin, hani içmeyecektin.”
Şair Eşref her şeye hazırlıklı:
“Paşam, ben rakı içmemek için söz verdim. Bu içtiğim rakı değil, konyak.”

Rakı kadehini elinden düşürmeyenlerin başında gelen Şair Eşref bugün bile eserlerinin yanı sıra rakıya olan düşkünlüğüyle anılmakta, kimi rakı masalarına hala bu şekilde konuk olmaktadır.