Osmanlı'dan Karikatürler (Nihat Yalçın)

cagan73

Onursal Üye
17 Kas 2013
478
9,122
Mizah, insanların dönemler boyunca yöneticilerini; sosyal hayatın aksayan, göze çarpan yönlerini; beğenmedikleri kişi ve olayları eleştirme ihtiyacını gidermek için kullandıkları yöntemlerden biridir. Dile getirilmek istenen ancak açıkça ifade edilemeyen duygu ve düşünceler, mizah ile üstü kapalı fakat etkili bir biçimde ifade edilmiştir.
Mizahın içerisindeki gülme unsuru; eleştirdiği kim olursa olsun, insanların gülmeleri ve hayatı katı kurallarından arınmış olarak görmeleri sonucunu doğurması; mizahta aktarılmak istenen konunun ciddiyetini dahi mizahî bir yaklaşımla sunmasından ötürü toplumda büyük bir hoşgörü ortaya çıkartmıştır. Bu hoşgörü sayesinde mizah, yalnızca toplumu, yönetimi, insanları eleştirmekle kalmamış toplumsal değişimlere ve kişilerin öz eleştiri yaparak kötü yönlerini düzeltmelerine yardımcı olmuştur.
Toplumun eğitiminde de mizahın önemli bir payı vardır. Ayrıca mizah; insanların birbirlerini kırmadan düşüncelerine tercüman olmaya vasıta olmuştur. Bu ve bunun gibi birçok işlevi önceleri sözlü olarak dile getiren mizah; yazılı malzemenin ve basının da etkisiyle oldukça geniş kitlelere ulaşma imkânı bulmuştur. Başlarda gazetelerin eklerinde mizaha yer verilirken zamanla, bağımsız mizah gazete ve dergileri yayınlanmıştır.
Kendilerine ait bir yayın dünyası bulan birçok yazar ve çizer bu gazete ve dergiler sayesinde yeni mizah türleri ortaya çıkarma fırsatı bulmuştur. Basınla mizahın birleşmesi karikatürü doğurmuş, karikatüristler de mizah dünyasında yer edinmişlerdir.
Dünya üzerinde birçok milletin olduğu gibi Türk milletinin de kendine özgü bir mizah anlayışı; bu anlayış içerisinde beslediği kültür, mizah tipleri ve mizahî fikirleri vardır. Gerek sözlü mizahta gerekse yazılı mizahta oldukça etkili dönemler yaşanmıştır.
Toplumun ortak düşünce ve duygu birliğini yansıtmayı hedefleyen ve çok eskilerden günümüze ulaşmayı başaran yazılı mizah; her dönemde etkili olmuştur. İstanbul merkezli başlayan mizahın serüveni, zamanla Anadolu'ya yayılmış ve geniş alanlara ulaşmıştır. Fikirlerini açıkça dile getirmek isteyen aydınlar, yazar ve çizerler mizah gazete ve dergileri sayesinde düşüncelerini, onları yansıtan mizahî türlerle ifade etmişlerdir.
Karikatürün Osmanlı ile tanışması Tanzimat'la başlamıştır. Bu süreçte birçok karikatür ve mizah dergisi yayınlanmıştır. Akbaba, Aydede, Curcuna, Çekirge, Davul, Dertli ile Garip, Diken, Eşek, Kartal, Kelebek, Lak Lak, Latife, Nasrettin Hoca, Vay Vay, Yeni Eğlence, Yuha ve Züğürt bu kitaba ilham kaynağı veren dergilerdir.
Bu seçkideki karikatürler Osmanlı dönemine ait olup çoğunlukla son dönemi kapsamaktadır. Konu bakımından ağırlıklı olarak öğretmen-öğrenci diyalogları, garson-müşteri atışmaları, kadın-erkek ilişkileri, toplumsal olaylar ve döneme ait ülkenin içerisinde bulunduğu siyasal ve sosyal durumlar ele alınmıştır...
(Önsozden)



Konu eserin tanıtımını yapmak için muhafaza edilmektedir. Bağlantı linki bulunmamaktadır.
 
Moderatör tarafında düzenlendi:
Üst