"Özel kostümlü, maskeli" süper kahramanların ilklerindendir Kızılmaske. Öte yandan kendisiyle aynı zamanlarda yaratılmış ya da sonraki yıllarda yaratılacak olan süper kahramanların çoğundan bir yönüyle de ayrılır: Onun doğaüstü güçleri yoktur. Normal insanlardan daha hızlı, daha çevik ve daha güçlü olsa da, o da eninde sonunda ölümlü bir "insan"dır.
1934 yılında yaratmış olduğu Mandrake'nin (Mandrake the Magician) büyük ün kazanması üzerine yeni bir çizgi roman kahramanı arayışı içine giren Lee Falk (1911-1999), 1936'da Kızılmaske'yi (Phantom-Ghost Who Walks/Fantom-Yürüyen Hayalet) ortaya çıkarır. Kızılmaske çizgi roman serisi de, tıpkı Mandrake gibi King Features Syndicate firması için yapılmıştır. 17 Şubat 1936 tarihinden itibaren günlük olarak yayımlanmaya başlanır. Üç yıl sonra bu yayın biçiminde ufak bir değişikliğe gidilir ve pazar günleri haftanın diğer günlerinden farklı olarak ayrı bir macera daha okuyucuya sunulur.
Başlangıçta çizer Ray Moore'dur. Moore, Mandrake'nin çizeri Phil Davis'in asistanı olarak tanınmış bir sanatçıdır ve 1942'ye kadar Kızılmaske'nin çizimini üstlenir. Ancak Moore'un ABD Hava Kuvvetlerinde görevli olması bu tarihten itibaren işini düzenli yapmasına engel olur. 1942-1945 arasında çizimleri Moore'un asistanı Wilson McCoy'un yaptığını görüyoruz. İkinci Dünya Savaşının bitmesinin ardından Moore görevine geri döner ancak savaşta almış olduğu yaraların etkisiyle zor günler geçirmektedir. Ruhsal durumunda da baş gösteren sorunlardan dolayı 1940'ların sonlarında Kızılmaske'nin çizerliğini tamamen bırakır. Artık yeni çizer McCoy'dur. McCoy 1961'deki ölümüne dek Kızılmaske'nin çizimlerini aralıksız 10 seneyi aşkın bir süre devam ettirmiştir. 1961'de görevi bir seneliğine Bili Lignante üstlenir. Ertesi yılki yeni çizer Seymour (Sy) Barry ise, Kızılmaske'yi, emekli olacağı 1994'e dek getirir. Bu tarihten sonra Barry'nin 1961'den bu yana asistanlığını yapan George Olesen devreye girer. Kızılmaske günümüzde Olesen ve Batman'ın 1990'lardaki çizerlerinden Graham Nolan imzaları ile yayımlanmaktadır.
Kızılmaske'nin ayrı bir dergi formatında yayımlanmasının hikâyesiyse uzun ve ayrıntılıdır. İlk deneme 1939-1949 yılları arasında yapılır. Bunlar, günlük bant halinde yayımlanmış olan maceraların bir araya getirilmesinden oluşan dergilerdir. 1951-1960 arasındaki ikinci kuşak dergilerde ise sırf o seri için yapılmış maceralara rastlarız. Üçüncü ve son denemenin başlangıcı ise 1962. Çeşitli kopukluklarla birlikte bu süreç de 1967'de 28. sayıda sonuçlanır. 1969'da başlayan yeni süreç ise öncekilerden farklıdır. Geniş bir çizer kadrosu, baş çizer Barry'nin emrindedir. Ancak Lee Falk bu yeni kadrodan pek de memnun olmadığını ifade etmektedir. Seksenlerin sonu ve doksanların başında Kızılmaske bazı ufak tefek revizyonlardan geçirilir ama hiçbiri pek de uzun ömürlü olmaz.
1943 yılında başrolde Tom Tyler'ın olduğu bir seriyal ve 1996 yılında başrolünde Billy Zane'in olduğu bir film olmak üzere iki kez de sinemaya aktarılan Kızılmaske'nin romanlaştırılmış versiyonu da bir dizi kitap halinde Avon Yayınları tarafından yayımlanmıştır. Kızılmaske ayrıca 1986'da Defenders of the Earth adlı bir çizgi film dizisinde Mandrake, Flash Gordon ve Prince Valiant ile birlikte yer almıştır, 1994 tarihli Phantom 2040'ın konusu ise adından da anlaşılacağı üzere gelecekte geçmektedir.
Kızılmaske günümüzde 500den fazla gazetede ve toplam 15 dilde yayımlanmaktadır.
İçerik
Kızılmaske karakterinin ardında, yaratıcısı Lee Falk'ın mitolojiye, efsanelere olan ilgisinin motiflerini buluruz. İlk kahramanı olan Mandrake'de tarihsel boyut yoktur. Kızılmaske'nin hikâyesinde ise yaklaşık olarak 400 yıl önce başlamış olan bir "geleneği" görmekteyiz. Christopher Colombus'un gemisinde başlayan bir gelenektir bu: Bulunduğu gemi korsanlarca ele geçirilen ve ailesinin burada öldürülmesine şahit olan bir genç, dalgalar tarafından yarı baygın bir biçimde sahile atılır. Burada, ailesinin katili olan korsanın kafatası üzerine yemin eder: Yaşamını korsanlıkla, açgözlülükle ve suçla mücadeleye adayacaktır. Ve çocukları da kendisini bu yüce amaç doğrultusunda takip edeceklerdir.
1940'ların ikinci yarısında, Lee Falk'un hikâyede bazı "coğrafî" değişiklikler yaptığına şahit oluruz: Başlarda Christopher Standish isimli bir İngiliz olan Kızılmaske bu dönemden itibaren Kit Walker isimli bir ABD vatandaşı olarak boy göstermeye başlar. Ayrıca oturduğu yer de Hindistan'ın Bengal bölgesinden hayali -ama yarı Afrika yarı Asya çağrışımları yapan- bir bölgeye aktarılmıştır.
Daha 1936 yılında yayımlanmış olan ilk macerasından tanıdığımız Diana, siyah saçlı beyaz tenli bir Amerikan güzelidir. Olimpiyatlarda altın madalya kazanmış mükemmel bir yüzücü ve dalışçıdır. Aynı zamanda pilotluk da yapmakta ve bilimsel araştırmalara katılmaktadır. Zaten Kızılmaske ile tanışması da bir araştırmadan dönüşte, bulunduğu geminin haydutlarca basılması ve Kızılmaske'nin kendisini kurtarmasıyla gerçekleşmiştir. Bu, ilk maceranın konusudur. Maceranın sonunda Kızılmaske, Diana'ya aşık olmuştur bile... Ona kendisinden bahseder. Böylelikle de biz okuyucular Kızılmaske karakteriyle bütünüyle tanışmış oluruz. Çift, uzunca bir süre sevgili olarak kalırlar (Bizim zaman ölçütümüzle tam 41 yıl!). 1977 yılında yayımlanmaya başlanan bir macerada ise evlenirler; bu macerada, düğün davetlileri arasında iki eski dost Mandrake ve yardımcısı Abdullah'ı da görürüz (bu arada ABD'de 2001'de yayımlanmaya başlanan en yeni Mandrake macerasında da Mandrake ve Narda, Kızılmaske'yle buluşuyorlar). 1979'da ikizleri olur: Kit ve Heloise. Kit, babasının geleneğini devam ettirecek 22. "Fantom" olacaktır.
Kızılmaske (Yerlilerin diliyle, 'Fantom-Ölümsüz Ruh') ölümlü ve süper güçlere sahip olmayan bir insandır aslında. Ancak, birlikte yaşadığı Pigmeler dışında herkes onun ölümsüz olduğuna inanır. Kendisinden önceki 20 Fantom gibi o da zamanı geldiğinde bu görevi çocuğuna bırakacaktır. Ama bu görev değişimini bilmeyen yerliler onu ölümsüz olarak bilmeye devam edeceklerdir. Çünkü Fantom'un yüzü herkesten gizlidir ve üzerindeki kostüm de bir aile geleneği olarak hiç değişmez. Yerliler arasındaki bir inanışa göre, "Fantom'un yüzünü gören ölür!"
Kızılmaske, "yan karakterler" bakımından belki de en zengin çizgi roman kahramanlarından birisidir: Başyardımcısı ve Pigmelerin şefi olan Guran, Kızılmaske'nin 'manevi çocuğu' Reks ve onun zenci arkadaşı Tom, orman karakolunun komiseri (ve karakolun kurucusu ve Gizli Şefinin Kızılmaske olduğunu bilen tek kişi) Albay Worobu, ülkenin cumhurbaşkanı Luaga vd. Aynca birçok hayvan kahraman: Aslan Katheena, garip mağara yaratığı Hızz, fil Jumbo, ve tabii ki Kızılmaske'nin köpeği (daha doğrusu, kurdu) Şeytan. Yıllar içinde akıp giden maceralar içinde bütün bu kahramanların Kızılmaske'nin yaşamına nasıl ve ne zaman girdiklerini sırayla öğreniriz. Bu tip maceralar, kanunsuz kişilerle sürekli mücadele eden Kızılmaske'nin maceralarına bir renk ve samimiyet katmaktadır.
Kızılmaske'nin kötülerle mücadelesindeki en önemli silahı yumruklarıdır. Sağ elindeki kurukafa amblemli yüzüğün izi, suratına şiddetli bir yumrukla indiği kişinin yüzünden asla çıkmaz. Sol elindeki yüzüğü ise Kızılmaske'nin koruyucu kimliğini simgeler. Kolun iç tarafına bastırılarak bırakılan iz, sahibi ve onun tüm sevdiklerinin Kızılmaske'nin koruması altında olduklarını gösterir.
Kızılmaske dizisinin yaklaşık 70 yıldır sürebilmesinin en önemli nedenlerinden birisi, çok geniş bir potansiyel macera haznesine sahip olması gibi gözükmektedir. Bu haznenin büyük bölümünü de Kızılmaske'nin atalarının maceraları oluşturur. Zaman zaman Kızılmaske ormandaki Kafatası Mağarası'nın arşiv bölümüne iner ve atalarının yıllarca tutmuş olduğu (kendisinin de tutmaya devam ettiği) defterleri inceler. "Kaydetmeye" önem vermiş bu aile, büyük boy ciltlerde bütün yaptıklarının defterini tutmuştur. Bu ciltlerde tarihsel şahsiyet ve olaylarla karşılaşırız. Kızılmaske'nin belki de en ilgi çekici maceraları bu tip öykülerden çıkmıştır, diyebiliriz. Demin sözünü ettiğimiz büyük haznenin yine önemli bir bölümünü de yerli inanışları, büyüler, lanetler vs. gibi folklorik ve mitolojik unsurlarla bezenmiş maceralar oluşturur. Bu tip unsurlar da maceralara ilgi çekici (ve bir anlamda da öğretici) bir arkaplan kazandırmakta ve Kızılmaske'nin suçlularla olan mücadelesini basit bir 'hırsız-polis' mücadelesinden ayırmaktadır.
Türkiye'de Kızılmaske
Kızılmaske Türk okuruyla 1939 yılında tanıştı: Levent Cantek'in Türkiye'de Çizgi Roman çalışmasında aktardığına göre (1996), Çocuk Sesi ve Afacan dergilerinin birleşmesinden oluşan yeni dergide yayımlanmaya başlanan Kızılmaske'ye verilmiş olan ad 'Dev Adam'dı! Kızılmaske 1940'ların başlarından itibaren 1001 Roman dergisinde de yayımlandı; bu maceraların dördü (ABD'deki orijinal yayın tarihleri: 1938-1940'lar) daha sonra 1965'te, Bilge Şakrak'ın çıkarttığı Red Kit dergisinde dolgu malzemesi olarak kullanılacaktı. Ayrıca eski 1001 Roman'ın yayıncısı olan Tahsin Demiray'ın 1952-53 yılları arasında yayımladığı (her dört sayfasından ikisi renkli olarak basılan) Haftalık Albümlerde Maskeli Süvari ve Mandrake'nin yanı sıra zaman zaman Kızılmaske'nin de maceraları yeraldı (örneğin no.15-16: Afrika'da İsyan, no.19-20: Esrarlı Ada, no.21-22: Cengel Esrarı, no. 35-36: Güzel Prenses; bunlar ABD'de 1949-1950'lerde yayımlanmış maceralardı). Kızılmaske'yi 1955 yılında ise Tan gazetesinde bant olarak yayımlanmaya başlamış olarak görüyoruz. 1968 ise, Kızılmaske'nin bağımsız bir dergi olarak okuyucuya sunulduğu ilk tarih olarak dikkati çekmekte.
13.8.1973'te Tay Yayınları'ndan yeni bir seri daha çıkmaya başlar. Bu seri 1970'ler ve 1980'ler boyunca devam edecek ve günümüz Türk çizgi romanı okuruna Kızılmaske'yi yaygın olarak tanıtıp sevdirecek seri olacaktır. Tay Yayınları'nın dergisinde önce ABD'deki gazete bantı halinde yayımlanmakta olan maceralar bir-iki yıl geriden takip edilerek Türk okurlara sunulurken Türkiye'deki haftalık derginin periyodu için doğal olarak kısa sürede yetersiz kalınca, geriye dönük olarak 1960'lardaki maceraların da yayımlanmasına başvurulur, hattâ bazen McCoy imzalı maceralara kadar geriye uzanılır; bu arada ABD'de yeni maceralar biriktikçe bunlar da arada yayına konulur. Yine Cantek tarafından, Tay Yayınları'nda yerli çizer Özcan Eralp'in çizdiği Kızılmaske maceralarının da yayımlanmış olduğu kaydediliyor. Tay Yayınları'nın dergisinde bir ara (no. 61 vd.) Süpermen'in dolgu malzemesi olarak kullanılmış olduğunu da eklemek gerekli. Öte yandan yine Tay Yayınları'nın 1975'te yayımlamaya başladığı Bonanza dergisinde ise Kızılmaske istanbul'da: Zümrütlü Hançer başlıklı bir Kızılmaske macerası dolgu malzemesi olarak kullanılmıştır.
Türkiye'de 3 adet de Kızılmaske filmi çevrilmiştir: "Kızılmaske (Yönetmen: Tolgay Ziyal / 1968), Kızılmaske (Yönetmen: Çetin İnanç / 1968) ve Kızılmaske'nin İntikamı (Yönetmen: Cavit Yörüklü / 1971). ilk iki filmin çekim tarihinin, Kızılmaske'nin bağımsız bir dergi olarak yayımlanmaya başlamasıyla aynı zamana denk gelmesine dikkat çekilebilir. Ziyal'ın filminde Kızılmaske'yi ismet Erten, Narda'yı ise Nebahat Çehre canlandırmıştı, İnanç'ın filminde başrolde İrfan Atasoy, Kızılmaske'nin İntikamı'nda ise Levent Çakır vardı.
TUĞRUL ÖZKARACALAR
1934 yılında yaratmış olduğu Mandrake'nin (Mandrake the Magician) büyük ün kazanması üzerine yeni bir çizgi roman kahramanı arayışı içine giren Lee Falk (1911-1999), 1936'da Kızılmaske'yi (Phantom-Ghost Who Walks/Fantom-Yürüyen Hayalet) ortaya çıkarır. Kızılmaske çizgi roman serisi de, tıpkı Mandrake gibi King Features Syndicate firması için yapılmıştır. 17 Şubat 1936 tarihinden itibaren günlük olarak yayımlanmaya başlanır. Üç yıl sonra bu yayın biçiminde ufak bir değişikliğe gidilir ve pazar günleri haftanın diğer günlerinden farklı olarak ayrı bir macera daha okuyucuya sunulur.
Başlangıçta çizer Ray Moore'dur. Moore, Mandrake'nin çizeri Phil Davis'in asistanı olarak tanınmış bir sanatçıdır ve 1942'ye kadar Kızılmaske'nin çizimini üstlenir. Ancak Moore'un ABD Hava Kuvvetlerinde görevli olması bu tarihten itibaren işini düzenli yapmasına engel olur. 1942-1945 arasında çizimleri Moore'un asistanı Wilson McCoy'un yaptığını görüyoruz. İkinci Dünya Savaşının bitmesinin ardından Moore görevine geri döner ancak savaşta almış olduğu yaraların etkisiyle zor günler geçirmektedir. Ruhsal durumunda da baş gösteren sorunlardan dolayı 1940'ların sonlarında Kızılmaske'nin çizerliğini tamamen bırakır. Artık yeni çizer McCoy'dur. McCoy 1961'deki ölümüne dek Kızılmaske'nin çizimlerini aralıksız 10 seneyi aşkın bir süre devam ettirmiştir. 1961'de görevi bir seneliğine Bili Lignante üstlenir. Ertesi yılki yeni çizer Seymour (Sy) Barry ise, Kızılmaske'yi, emekli olacağı 1994'e dek getirir. Bu tarihten sonra Barry'nin 1961'den bu yana asistanlığını yapan George Olesen devreye girer. Kızılmaske günümüzde Olesen ve Batman'ın 1990'lardaki çizerlerinden Graham Nolan imzaları ile yayımlanmaktadır.
Kızılmaske'nin ayrı bir dergi formatında yayımlanmasının hikâyesiyse uzun ve ayrıntılıdır. İlk deneme 1939-1949 yılları arasında yapılır. Bunlar, günlük bant halinde yayımlanmış olan maceraların bir araya getirilmesinden oluşan dergilerdir. 1951-1960 arasındaki ikinci kuşak dergilerde ise sırf o seri için yapılmış maceralara rastlarız. Üçüncü ve son denemenin başlangıcı ise 1962. Çeşitli kopukluklarla birlikte bu süreç de 1967'de 28. sayıda sonuçlanır. 1969'da başlayan yeni süreç ise öncekilerden farklıdır. Geniş bir çizer kadrosu, baş çizer Barry'nin emrindedir. Ancak Lee Falk bu yeni kadrodan pek de memnun olmadığını ifade etmektedir. Seksenlerin sonu ve doksanların başında Kızılmaske bazı ufak tefek revizyonlardan geçirilir ama hiçbiri pek de uzun ömürlü olmaz.
1943 yılında başrolde Tom Tyler'ın olduğu bir seriyal ve 1996 yılında başrolünde Billy Zane'in olduğu bir film olmak üzere iki kez de sinemaya aktarılan Kızılmaske'nin romanlaştırılmış versiyonu da bir dizi kitap halinde Avon Yayınları tarafından yayımlanmıştır. Kızılmaske ayrıca 1986'da Defenders of the Earth adlı bir çizgi film dizisinde Mandrake, Flash Gordon ve Prince Valiant ile birlikte yer almıştır, 1994 tarihli Phantom 2040'ın konusu ise adından da anlaşılacağı üzere gelecekte geçmektedir.
Kızılmaske günümüzde 500den fazla gazetede ve toplam 15 dilde yayımlanmaktadır.
İçerik
Kızılmaske karakterinin ardında, yaratıcısı Lee Falk'ın mitolojiye, efsanelere olan ilgisinin motiflerini buluruz. İlk kahramanı olan Mandrake'de tarihsel boyut yoktur. Kızılmaske'nin hikâyesinde ise yaklaşık olarak 400 yıl önce başlamış olan bir "geleneği" görmekteyiz. Christopher Colombus'un gemisinde başlayan bir gelenektir bu: Bulunduğu gemi korsanlarca ele geçirilen ve ailesinin burada öldürülmesine şahit olan bir genç, dalgalar tarafından yarı baygın bir biçimde sahile atılır. Burada, ailesinin katili olan korsanın kafatası üzerine yemin eder: Yaşamını korsanlıkla, açgözlülükle ve suçla mücadeleye adayacaktır. Ve çocukları da kendisini bu yüce amaç doğrultusunda takip edeceklerdir.
1940'ların ikinci yarısında, Lee Falk'un hikâyede bazı "coğrafî" değişiklikler yaptığına şahit oluruz: Başlarda Christopher Standish isimli bir İngiliz olan Kızılmaske bu dönemden itibaren Kit Walker isimli bir ABD vatandaşı olarak boy göstermeye başlar. Ayrıca oturduğu yer de Hindistan'ın Bengal bölgesinden hayali -ama yarı Afrika yarı Asya çağrışımları yapan- bir bölgeye aktarılmıştır.
Daha 1936 yılında yayımlanmış olan ilk macerasından tanıdığımız Diana, siyah saçlı beyaz tenli bir Amerikan güzelidir. Olimpiyatlarda altın madalya kazanmış mükemmel bir yüzücü ve dalışçıdır. Aynı zamanda pilotluk da yapmakta ve bilimsel araştırmalara katılmaktadır. Zaten Kızılmaske ile tanışması da bir araştırmadan dönüşte, bulunduğu geminin haydutlarca basılması ve Kızılmaske'nin kendisini kurtarmasıyla gerçekleşmiştir. Bu, ilk maceranın konusudur. Maceranın sonunda Kızılmaske, Diana'ya aşık olmuştur bile... Ona kendisinden bahseder. Böylelikle de biz okuyucular Kızılmaske karakteriyle bütünüyle tanışmış oluruz. Çift, uzunca bir süre sevgili olarak kalırlar (Bizim zaman ölçütümüzle tam 41 yıl!). 1977 yılında yayımlanmaya başlanan bir macerada ise evlenirler; bu macerada, düğün davetlileri arasında iki eski dost Mandrake ve yardımcısı Abdullah'ı da görürüz (bu arada ABD'de 2001'de yayımlanmaya başlanan en yeni Mandrake macerasında da Mandrake ve Narda, Kızılmaske'yle buluşuyorlar). 1979'da ikizleri olur: Kit ve Heloise. Kit, babasının geleneğini devam ettirecek 22. "Fantom" olacaktır.
Kızılmaske (Yerlilerin diliyle, 'Fantom-Ölümsüz Ruh') ölümlü ve süper güçlere sahip olmayan bir insandır aslında. Ancak, birlikte yaşadığı Pigmeler dışında herkes onun ölümsüz olduğuna inanır. Kendisinden önceki 20 Fantom gibi o da zamanı geldiğinde bu görevi çocuğuna bırakacaktır. Ama bu görev değişimini bilmeyen yerliler onu ölümsüz olarak bilmeye devam edeceklerdir. Çünkü Fantom'un yüzü herkesten gizlidir ve üzerindeki kostüm de bir aile geleneği olarak hiç değişmez. Yerliler arasındaki bir inanışa göre, "Fantom'un yüzünü gören ölür!"
Kızılmaske, "yan karakterler" bakımından belki de en zengin çizgi roman kahramanlarından birisidir: Başyardımcısı ve Pigmelerin şefi olan Guran, Kızılmaske'nin 'manevi çocuğu' Reks ve onun zenci arkadaşı Tom, orman karakolunun komiseri (ve karakolun kurucusu ve Gizli Şefinin Kızılmaske olduğunu bilen tek kişi) Albay Worobu, ülkenin cumhurbaşkanı Luaga vd. Aynca birçok hayvan kahraman: Aslan Katheena, garip mağara yaratığı Hızz, fil Jumbo, ve tabii ki Kızılmaske'nin köpeği (daha doğrusu, kurdu) Şeytan. Yıllar içinde akıp giden maceralar içinde bütün bu kahramanların Kızılmaske'nin yaşamına nasıl ve ne zaman girdiklerini sırayla öğreniriz. Bu tip maceralar, kanunsuz kişilerle sürekli mücadele eden Kızılmaske'nin maceralarına bir renk ve samimiyet katmaktadır.
Kızılmaske'nin kötülerle mücadelesindeki en önemli silahı yumruklarıdır. Sağ elindeki kurukafa amblemli yüzüğün izi, suratına şiddetli bir yumrukla indiği kişinin yüzünden asla çıkmaz. Sol elindeki yüzüğü ise Kızılmaske'nin koruyucu kimliğini simgeler. Kolun iç tarafına bastırılarak bırakılan iz, sahibi ve onun tüm sevdiklerinin Kızılmaske'nin koruması altında olduklarını gösterir.
Kızılmaske dizisinin yaklaşık 70 yıldır sürebilmesinin en önemli nedenlerinden birisi, çok geniş bir potansiyel macera haznesine sahip olması gibi gözükmektedir. Bu haznenin büyük bölümünü de Kızılmaske'nin atalarının maceraları oluşturur. Zaman zaman Kızılmaske ormandaki Kafatası Mağarası'nın arşiv bölümüne iner ve atalarının yıllarca tutmuş olduğu (kendisinin de tutmaya devam ettiği) defterleri inceler. "Kaydetmeye" önem vermiş bu aile, büyük boy ciltlerde bütün yaptıklarının defterini tutmuştur. Bu ciltlerde tarihsel şahsiyet ve olaylarla karşılaşırız. Kızılmaske'nin belki de en ilgi çekici maceraları bu tip öykülerden çıkmıştır, diyebiliriz. Demin sözünü ettiğimiz büyük haznenin yine önemli bir bölümünü de yerli inanışları, büyüler, lanetler vs. gibi folklorik ve mitolojik unsurlarla bezenmiş maceralar oluşturur. Bu tip unsurlar da maceralara ilgi çekici (ve bir anlamda da öğretici) bir arkaplan kazandırmakta ve Kızılmaske'nin suçlularla olan mücadelesini basit bir 'hırsız-polis' mücadelesinden ayırmaktadır.
Türkiye'de Kızılmaske
Kızılmaske Türk okuruyla 1939 yılında tanıştı: Levent Cantek'in Türkiye'de Çizgi Roman çalışmasında aktardığına göre (1996), Çocuk Sesi ve Afacan dergilerinin birleşmesinden oluşan yeni dergide yayımlanmaya başlanan Kızılmaske'ye verilmiş olan ad 'Dev Adam'dı! Kızılmaske 1940'ların başlarından itibaren 1001 Roman dergisinde de yayımlandı; bu maceraların dördü (ABD'deki orijinal yayın tarihleri: 1938-1940'lar) daha sonra 1965'te, Bilge Şakrak'ın çıkarttığı Red Kit dergisinde dolgu malzemesi olarak kullanılacaktı. Ayrıca eski 1001 Roman'ın yayıncısı olan Tahsin Demiray'ın 1952-53 yılları arasında yayımladığı (her dört sayfasından ikisi renkli olarak basılan) Haftalık Albümlerde Maskeli Süvari ve Mandrake'nin yanı sıra zaman zaman Kızılmaske'nin de maceraları yeraldı (örneğin no.15-16: Afrika'da İsyan, no.19-20: Esrarlı Ada, no.21-22: Cengel Esrarı, no. 35-36: Güzel Prenses; bunlar ABD'de 1949-1950'lerde yayımlanmış maceralardı). Kızılmaske'yi 1955 yılında ise Tan gazetesinde bant olarak yayımlanmaya başlamış olarak görüyoruz. 1968 ise, Kızılmaske'nin bağımsız bir dergi olarak okuyucuya sunulduğu ilk tarih olarak dikkati çekmekte.
13.8.1973'te Tay Yayınları'ndan yeni bir seri daha çıkmaya başlar. Bu seri 1970'ler ve 1980'ler boyunca devam edecek ve günümüz Türk çizgi romanı okuruna Kızılmaske'yi yaygın olarak tanıtıp sevdirecek seri olacaktır. Tay Yayınları'nın dergisinde önce ABD'deki gazete bantı halinde yayımlanmakta olan maceralar bir-iki yıl geriden takip edilerek Türk okurlara sunulurken Türkiye'deki haftalık derginin periyodu için doğal olarak kısa sürede yetersiz kalınca, geriye dönük olarak 1960'lardaki maceraların da yayımlanmasına başvurulur, hattâ bazen McCoy imzalı maceralara kadar geriye uzanılır; bu arada ABD'de yeni maceralar biriktikçe bunlar da arada yayına konulur. Yine Cantek tarafından, Tay Yayınları'nda yerli çizer Özcan Eralp'in çizdiği Kızılmaske maceralarının da yayımlanmış olduğu kaydediliyor. Tay Yayınları'nın dergisinde bir ara (no. 61 vd.) Süpermen'in dolgu malzemesi olarak kullanılmış olduğunu da eklemek gerekli. Öte yandan yine Tay Yayınları'nın 1975'te yayımlamaya başladığı Bonanza dergisinde ise Kızılmaske istanbul'da: Zümrütlü Hançer başlıklı bir Kızılmaske macerası dolgu malzemesi olarak kullanılmıştır.
Türkiye'de 3 adet de Kızılmaske filmi çevrilmiştir: "Kızılmaske (Yönetmen: Tolgay Ziyal / 1968), Kızılmaske (Yönetmen: Çetin İnanç / 1968) ve Kızılmaske'nin İntikamı (Yönetmen: Cavit Yörüklü / 1971). ilk iki filmin çekim tarihinin, Kızılmaske'nin bağımsız bir dergi olarak yayımlanmaya başlamasıyla aynı zamana denk gelmesine dikkat çekilebilir. Ziyal'ın filminde Kızılmaske'yi ismet Erten, Narda'yı ise Nebahat Çehre canlandırmıştı, İnanç'ın filminde başrolde İrfan Atasoy, Kızılmaske'nin İntikamı'nda ise Levent Çakır vardı.
TUĞRUL ÖZKARACALAR
