Gündoğmuş İlçesi

[Colinmccay]

Yüz ölçümü: 1323 km2
Denizden yüksekliği: 900 m

Akdeniz Bölgesi'nde, Antalya'ya bağlı ilçe olan Gündoğmuş'un kuzey, kuzeydoğu ve doğusunda Konya, güneyinde Alanya, batısında Manavgat, kuzey ve kuzeybatısında da Akseki ilçeleri ile çevrilidir. Dağlık alanları ormanlarla kaplıdır. Alara Çayı doğu- batı yönünde ilçeyi böler.

Antalya İli'nin doğu ve iç kesiminde yer alan Gündoğmuş'un kuzey, kuzeydoğu ve doğusunda Batı Torosların önemli kollarından Geyik Dağları bulunur. Bu dağlardan çıkan Alara Çayı da ilçe toprakları içerisinde, kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda akar. Bu çayın çevresinde küçük düzlükler sıralanmış olup, ilçedeki tarım bu alanlarda yapılır.

Batı Toros Dağları'nın, Geyik Dağı eteklerine kurulmuş bir ilçedir. Dağlık alanları ormanlarla kaplıdır. Alara çayı doğu- batı yönünde ilçeyi böler.

Akdeniz ikliminin hakim olmasına karşın kışın biraz daha karasal iklim özellikleri gösterir. Bu nedenle kışın biraz sert geçer.

Antalya'ya 182 km uzaklıkta olan Gündoğmuş ilçesi, Akseki-Manavgat Karayoluna da 32 km'lik asfalt bir yolla bağlanır.

Ekonomi
İlçede işsizlik oranı çok yüksek düzeyde olup genç işgücü sahil ilçe ve beldelerindeki turizm sektörüne yönelmiş olduğundan ilçe sürekli göç vermektedir.İlçe istihdamında en önemli payı ,mevsimlik işçi istihdam eden Orman İşletme Müdürlüğü almaktadır.

İlçede önemli bir sanayi kuruluşu mevcut değildir.Engebeli arazi yapısından dolayı tarım alanları sınırlı olması ,tarımın teras şeklinde küçük alanlarda yapılmasına neden olmuştur. Tarımsal üretime yönelik bir Pazar olmadığından halk Cuma günleri ilçede kurulan pazarda mallarını satmaktadır.Ancak son yıllarda önemli ölçüde üzüm,kiraz ,badem gibi ürünler Pazar değerine kavuşmuşlardır.

Köylerde hayvancılık önemli bir yer tutmaktadır. Arıcılık merkez dahil ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. 2003 yılında ilçede toplam 6600 kovan ve 132 ton bal elde edilmiştir.Mevsimlik işçilik yaygın olup halk yazın sahil ilçelere pamuk toplamaya gitmektedir.

İlçe merkezinde arıcılık kooperatifi ve köylerimizde 15 adet Tarımsal kalkınma Kooperatifi ve 1 adet Tarım Kredi Kooperatifi mevcuttur.Orman köylüsü,tarımsal kalkınma kooperatifleri aracılığıyla orman ürünlerinin üretim ve taşımasını yaparak önemli bir gelir elde etmektedir.

2000 ve 2002 yıllarında Sosyal Yardımlaşma Vakfı tarafından gerçekleştirilen “Mantar Projesi “ile 15 mantar üretim tesisi açılmıştır.Mantarcılık gelecekte yöre kalkınmasında önemli bir işleve sahip olacaktır.

Kültürel ve Doğal Değerler
Arkeolojik kalıntılar olarak; Taşahır mevkiinde Kaseyir, Senir köyünün iki kilometre doğusunda Kese harabeleri, Merkez ilçe içerisinde Gedefi harabeleri , Karadere köyü, Hisar ve Kiliseönü mevkiindeki tarihi harabeler, Penbelik, Çayırözü ve Narağacı köyleri arasındaki tepelerdeki harabeler, Köprülü bucağına bağlı Karaköy, Bedan ve Balvi (Akyarı) köylerindeki tarihi harabeler, Güzelbağ bucağı içerisindeki henüz kazısı yapılmamış Ayasofya şehri sayılabilir.

İlçe merkezinde ise; Sultan Cem'in Silifke Valiliği döneminde yaptırıldığı sanılan Cem Paşa Cami ilçenin kültürel değerlerindendir.

İlçede çok fazla yayla yeri bulunmaktadır. Bunların bir kısmı Aliahmetler, Elibeyler, Kadılar gibi aile isimleriyle bilinir. Bir başka yayla da Çaşır yaylasıdır. İlçenin bu doğal güzelliğini keşfedenler tarafından yayla turizmi anlamında ekonomik bir faaliyet son yıllarda gelişmeye başlayan bir konudur.

İlçe merkezinde de birçok piknik alanı bulunmaktadır. Pınarbaşı mevkindeki bu ormanlık alan koruma altına alınarak milli park olması için çalışmalar sürdürülmektedir.

Eğitim
İlçede okur-yazar oranı %90'dır.

İlçe merkezinde 1 lise,1 İlköğretim okulu ve 1 YİBO bulunmaktadır.1998-1999 öğretim yılında yapımı tamamlanan YİBO,288 yatak kapasitesi olup 8 yıllık ilköğretim uygulaması ve taşımalı eğitimin başarıya ulaşmasında son derece büyük öneme sahiptir.Köprülü Beldesindeki İlköğretim Okulu inşaatı tamamlanmış olup eğitim –öğretime başlanmıştır.Öğrencisi azalan köy okulları kapatılmış olup öğrenciler taşımalı eğitim kapsamına alınmıştır.

Milli Eğitim Bakanlığının Norm Kadro uygulaması sonucu branş ve sınıf öğretmeni sıkıntısı çekilmemektedir.Ancak bazı köy okullarında halen vekil öğretmen uygulaması devam etmektedir.

İlçede 2 Taşıma Merkezine toplam 218 öğrenci taşınmaktadır.YİBO'da 323 yatılı toplam 441 öğrenci öğrenim görmektedir. İlçemizde toplam öğrenci sayısı toplam 1507 kişidir.

Tarihçesi

Geçmişi antik çağlara dayanan Gündoğmuş İlçesi'nin bugünkü yeri Romalılar döneminde iskan edilmiş bir yerdir. İlçe sınırları içerisindeki Roma harabeleri ki, Taşahır mevkiindeki Kaseyir Şehri harabeleri, Senir köyü yakınındaki Kese mevkiindeki Roma harabeleri en eski harabeler olma özelliğini taşıdığı söylenebilir. Daha sonra ki dönemlerde özellik Malazgirt Zaferi sonrasında Anadolu'nun Türkleşmesi döneminde şehir Selçukluların egemenliğinde kalmış ve 2.Beyazıt döneminde de Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır. Bir rivayete göre; Konya'nın İksile Köyü'nden çeşitli sebeplerle ayrılan bir ailenin bu bölgeye yerleştiği ve sonralarıda buraya "Eksere" denildiği söylenmektedir.
Eksere Köyü 1936'ya kadar Akseki'ye bağlı bir köy iken 1936'da "Gündoğmuş" adıyla ilçe yapılmıştır.

İlçeden günümüze ulaşan belli başlı eser; Cem Sultan tarafından yaptırıldığı söylenen Cem Paşa Camisidir. Ayrıca Gündoğmuş/Pembelik Köyü arasında ilçe merkezinin doğusundaki, 15 km. mesafedeki Sinek Dağı’ndaki kalıntılar, Alanya/Konya Kervanyolu , Gündoğmuş/ Antalya karayolu üzerinde Taşahır mevkiindeki Kaseyir, Köprülü bucağına bağlı Karaköy, Bedan ve Balvi (Akyarı) köylerindeki kalıntılar, Güzelbağ bucağı içerisindeki henüz kazısı yapılmamış Ayasofya şehri denilen bizans kalıntılarıdır.

Alıntıdır. bakunin tarafından düzenlenmiştir.