Tarihçe
Espiye'nin oldukça eski bir tarihi vardır. XIII. Yüzyılın ilk yansında Trabzon Rum İmparatorluğu döneminde kurulduğu sanılmaktadır. Espiye' de Milattan sonra birinci Yüzyılda bakır madeni bulunmuş ve işlenmiştir. Espiye O tarihlerde yerleşim merkezi olarak kullanılmış olup Cenevizlilerden de kalma eserleri vardır.
Cenevizlilerin bölgede uzun süre kaldıkları, Espiye ve Tirebolu çevresinde üç şehir anlamına gelen TRİPOLİS (Üç Kale) kurdukları bilinmektedir.
Fatih döneminde Osmanlı topraklarına katıldıktan sonra idari taksimatta Dikmen Melikliği olarak yer almıştır. Önceleri Tirebolu ilçesine bağlı bir nahiye olan Espiye 1957 yılında çıkarılan bir kanunla ilçe olmuştur.
Coğrafi Konumu
Yüzölçümü 230 kilometrekare olan ilçe, Keşap, Tirebolu, Güce, Yağlıdere ilçeleri arasında sahilde kurulmuştur. En yüksek noktası 2528 rakımı île Zuhur tepesidir. Arazi genel olarak derin vadilerle yarılmış, çok engebeli bir yapı arz etmektedir. Yüksek kesimlerden Karaovacık Vadisinde önemli düzlükler yer alır.
Önemli tepeleri, Zuhur tepesi, Çakıldağı, Sırataş tepesi, Yanıklı, Kürün, Olucar, Keldağı ve Top Tepedir. En önemli akarsu, Gelevera (Özlüce) deresidir. Bitki örtüsü yönünden zengin olan yörede, 17464 hektarlık alan ormanlıktır. Başlıca ağaç türleri, kestane, meşe, kayın, köknar, sarıçam ve ladindir.
Turistik Değerleri
Bir kıyı kasabası olan Espiye'de ilçe teşkilatı 1957' de kurulmuştur. Tarihi eseri az olan ilçenin önemli yaylaları çakıl, Günlük, Karadoğa, Karaovacık yaylalarıdır.
Espiye ilçe olmadan önce Tirebolu' nun üç kalesinden biri olan Andoz kalesi, bilahare Espiye sınırlan içerisinde kalmıştır. Bugün 1. Derece Arkeolojik sit durumunda olan Andoz Kalesi, Yağlıdere'nin 3 Km. batı kıyısında ve kısmen ayaktadır. Espiye Merkez cami de diğer bir tescilli eski eserdir. Bunlardan başka Şahinyuva köyündeki kilise, Espiye' ye 4 Km. mesafedeki zefre mevki'nde Cenevizliler den kaldığı söylenen bir tersane kalıntısı bulunmaktadır.
Andoz Kalesi
Giresun Espiye ilçesinde bulunan Andoz Kalesi ilçe merkezinden 3 km. batıda Yağlıdere kıyısındadır. Kalenin ne zaman yapıldığı kesinlik kazanamamakla beraber Roma döneminde yapıldığı mimari yapısından anlaşılmaktadır.
Büyük blok taşlardan yapılan kale surları ile burçları günümüze iyi bir durumda gelebilmiştir.
