DONALD DUCK
(Vak Vak Kardeş)
Walt Disney Stüdyoları'nın en önemli çizgi yıldızlarından biri olan Ördek Donald; biri 30 Ağustos 1936'dan başlayarak Al Taliaferro tarafından, diğeri de 1943 Nisan ayından başlayarak Carl Barks tarafından çizilen iki dev bant serisiyle ortaya çıkmış ve 'yıldız' haline gelmiştir. Çizgifilm tarihindeki en büyük hit olacak olan çıkarcı bir ruha sahip olan çizgi aktör, ilk kez mavnasının güvertesinde canlı bir gemici dansı yaptığı bir karakter olarak 1934'de yine Disney patentiyle ortaya çıkmıştır. Disney animatörleri keşfettikleri bu sempatik yeni karakterle çalışmaktan hoşlanmış ve halkın ilk idole olan ilgisinin iyi olmasından dolayı adını Donald koyarak, Mickey Mouse/MikiFare'nin 'BandoKonseri' isimli çizgifilminde yardımcı bir rol vermişlerdir. Velveleli, patlamış mısır satan bu ördek, gösteriyi tek başına alıp götürmüş ve böylece yıldız olma yolunda önemli bir adım kaydetmiştir.
Donald Duck'ın gazetelerin bant alanlarındaki popülaritesi biraz gecikmeli olmuştur. İlk olarak 16 Eylül 1934'de Silly Smphony'de ve üçüncü sayfada yer alan Mickey Mouse'un sayfasının alt kısmında yer almıştır. İlk Pazar sayfası bölümü ise orijininin ilk ortaya çıktığı çizgifilmden uyarlanmış versiyonuyla yayınlanmıştır. Bu çizgiroman, 16 Aralık 1934'e kadar sürmüştür, zira okurlar üzerinde sağladığı etki ekrandakiyle kıyaslanamayacak denli az olmuştur. Herşeye rağmen zaman içerisinde artık Floyd Gottfredson tarafından çizilen Donald Duck'a Mickey Mouse'un günlük ve Pazar çizgiromanlarında küçük roller verilmeye devam edilmiştir: 15 Mart 1935'de rol aldığı ilk günlük Mickey Mouse'da bir gazeteci olarak; 10 Şubat 1935'de rol aldığı ilk Pazar Mickey Mouse çizgiromanında ise, sert bir mahalle çocuğu olarak gözükmüştür. Donald, 23 Ağustos 1936'ya kadar mizah alanında büyük bir rol alamamıştır. Daha sonra Silly Smphony sayfasındaki en son bantta— Three Little Pig'in son bölümüne ayrılmış kısımda kızgın bakışlı Donald yeniden ortaya çıkmıştır. Şapkasını ördeksi bir şekilde yana yatırarak seyircilere bakarken, arkasındaki siyah ve kırmızı harfler onun adını anons ediyordu: Haftaya: Donald Duck!
AD Yayıncılığın 1995 yılında yayınına başladığı Donald Amca ve Arkadaşları dergisinin ilk sayısı.
Tabii ki bir hafta sonra Mickey Mouse'un Pazar sayfasının yarısı Ördek Donald'ın başrolünü oynadığı Silly Symphony'nin yeni bir çizgiromanına ayrılmıştır. Bu ilk bantta diğerleri gibi Walt Disney tarafından imzalanmış, ancak Al Taliaferro tarafından hazırlanmıştır. Bant esprisinde Donald, bir sivrisineği öldürmek için evinin duvarını tüfeğiyle parçalıyordu... Nihayet, çizgifilmlerin yeni efsanesi artık tamamen hazır bir şekilde çizgiroman formatında da mizah sayfasına dahil olmuştur. Bir süre sonra başlayan ve yine Taliaferro tarafından çizilen günlük Donald Duck'ın Pazar versiyonu da durum komedisi kalıpları dahilinde bireysel komikliklere ağırlık vermeye başlamıştır. Goofy, Horace Horsecollar, Pluto ve Disney'in diğer baş karakteri Miki Fare'de sürekli yer alan karakterler, başlangıçta Donald Duck çizgiromanında da gözükmüştür. Donald'ın kız arkadaşı Daisy Duck ise, epey sonra ortaya çıkmıştır. Karakterlerdeki çoğalma esnasında asıl bomba olay, 17 Ekim 1937'de— kuzenleri Della Duck'ı ziyaret eden Donald'ın eziyet verici yeğenleri Huey, Louie ve Dewey/Cin, Can, Cem ortaya çıktığında gerçekleşmiştir. Milyonlarca okuyucunun beğenisine göre bu geveze çizgi karakteri tam manasıyla bir hit yapan şey, Donald ve yeğenlerinin sihirli birleşimi olmuştur.
Donald Duck'ın zaman içinde geçirdiği çizgisel evrim.
Donald, Daisy ve yeğenleri daha sonra, 1943 Nisanında Carl Barks tarafından çizilen, Walt Disney Comics serisinde gözükmüştür. Uzun bir süre Disney çizgiroman magazini Taliaferro'nun çizdiği Donald'ları yeniden basmış, ancak o anki miktar yetersiz olduğundan magazin editörleri daima daha çok Donald yeni macerası istemişlerdir. Aldıkları cevap ise her zaman aynıdır: Taliaferro'yu yeniden basmaya devam etmek. Diğer yandan da niyetleri Barks'ın aylık 10 sayfa süren hikayelerine benzer yeni şeyler eklemekti. Güldürü alanında ilk kez bu dönemde Donald Duck günlük ve Pazar çizgiromanlarının sınırını aşmış ve Barks tarafından yazılan daha uzun ve ayrıntılı hikayelere dönüşmüştür. Okuyucular bunu çok sevmiş ve doğal olarak daha çoğunu istemişlerdi. Barks sonunda Papağan, Voodoo Hoodoo, Bullet Valley'in Şerifi başlıkları altında Disney tarafından 64 sayfalık güldürü dergileri şeklinde yayınlanan uzun Ördek Donald hikayeleri üzerinde çalışmaya başlamıştı. Barks, 1942' de yeniden işbaşı yapmak zorunda kalmıştır, bu kez görevi çizgiroman magazinindeki 64'er sayfalık Duck maceralarını komple birer Donald Duck çizgifilmi haline getirmektir.
Carl Barks'ın otoportresi.
Donald, okuyucuların ilgisini hem bir maceracı olarak, hem de günlük mizah kahramanı olarak çekmiş ve magazin yayımı gazetedeki çizgiroman kadar hit olmayı başarmıştır. Barks, çalışmalarına, yani seriye Gladstone Gus ve Cimri McDuck Amca (daha sonra Barks tarafından hazırlanan başka bir çizgiromanda yeniden yer almıştır) gibi değişik karakterleri dahil etmiştir. Bu sırada Taliaferro da, Kaz Gus ve Grandma Duck gibi çizgiroman karakterlerinin koleksiyonunu zenginleştirmiştir. Tabii Donald'ın her iki versiyonu da hâlâ yayındadır: Donald çizgifilmlerinin televizyonlar tarafından arasıra yeniden yayınlanması haricinde -uzun bir süre sonra ekranlardan hemen hemen tamamen kaybolmasına rağmen-, Barks'ın çizgiroman öyküleri her ay yeniden basılmış ve işe yeni başlayan, henüz tecrübesiz Disney çalışanları tarafından onlardan üretilen işleri çizilmiştir. Yeniden basılmasına ve hatıralarda yer almasına rağmen Al Taliaferro ve Carl Barks'ın enfes çalışmaları sayesinde ortaya çıkan Donald Duck'ın çizgiromanları bu tarihten sonra enikonu ortadan kaybolmuştur.
Başlığın ülkemizde ilk yıllardaki rotası şöyle olmuştur: 1937'de Yavrutürk dergisinin 110. sayısında; 1938 tarihli Yavrutürk Yıllığı'nda; 1944'de Çocuk Haftası'nda Vak Vaka adıyla yer almıştır. 1949'da Çocuk Gazetesi'nde Pepe Amca ile Ağaçkakan başlıklı seride Pepe adıyla ortaya çıkan Donald Duck'ın sonraki durakları ise şunlar olmuştur: 1950'lerin başında Kemal Ozcan'ın yayınladığı karton kapaklı bir Mandrake albümünde; 1951 yılı başından itibaren Turhan Şimga'nın Armağan ve 1952'deki Ateş dergilerinde Vak Vaka; 1952 tarihli 1001 Özel'de Vak Vaka Kardeş başlıklarıyla yayınlanmıştır. 1953'de Resimli Tomurcuk''da Vak Vaka adıyla ve Çocuklara Armağan; 1954'de de yine Hamid Şendur'un yayınladığı Armağan dergilerinde ve Doğan Kardeş'de, 1955'de Küçük Afacan'da ve çok ender de olsa Ceylan dergisinde yayınlanmasının yanı sıra bir de Cici-Mu dergisinde boy göstermiştir. 1956 yılında ise Ekicigil Yayınları tarafından basılan Macera Peşinde başlıklı bir çizgiroman dergisinde Vak Vak Amca başlığıyla Türk okuyucusuna ulaşmıştır. Ardından da 1957'de Çocuk Yayınlan Müessesesi'nin çıkardığı Armağan'da Vak Vak; yine 1957'den itibaren Pazar dergisinde Vak Vaka Kardeş adıyla; 1958'de Donald'ın yeğenlerine verilen isimle çıkan Bop Hop Top adlı dergiyle, 1960'dan itibaren de aynı derginin çocuk ilavesinde ve 1967'de Nihat Özcan'ın Fatoş dergisinde dolgu malzemesi konumunda; 1968-1969'da Bücür sayılarında gözükmüştür. Ancak 1962 yılı başında Ali Nusret Pulhan'ın sahibi olduğu Pulhan Yayınları'nca basılan Miki başlıklı haftalık mecmua yer verdiği Donald başlıklı öykülerle o tarihe dek yayınlanan tüm Disney karakterli yayınlardan çok daha uzun ömürlü olmuş ve 80 sayıdan fazla çıkmıştır. 1973, 1975 ve 1979'da Şilliler Yayınevi'nden çıkan Fatoş dergilerinde de bazı kısa öyküleri basıldıktan sonra, 1990'da yeniden yayına giren Milliyet Çocuk dergisinde Donald Amca adıyla (Varyemez Amca ile ismi karıştırılarak) boy gösteren Donald Duck'ın kendi öykülerini kapsayan ve Türkiye'de çıkan ilk ve en güzel baskıları ise, Nisan 1993'de haftalık periyotta Ana Yayıncılık tarafından yayınlanan Disney Dünyası ile Haziran 1995'de yayını başlayan Donald Amca ve Arkadaşları dergisi olmuştur. Bu kısa ömürlü dergi ise AD Yayıncılık tarafından ve Gülgün Adıgün Çarkoğlu yönetiminde yayınlanmıştır.
(Vak Vak Kardeş)
Walt Disney Stüdyoları'nın en önemli çizgi yıldızlarından biri olan Ördek Donald; biri 30 Ağustos 1936'dan başlayarak Al Taliaferro tarafından, diğeri de 1943 Nisan ayından başlayarak Carl Barks tarafından çizilen iki dev bant serisiyle ortaya çıkmış ve 'yıldız' haline gelmiştir. Çizgifilm tarihindeki en büyük hit olacak olan çıkarcı bir ruha sahip olan çizgi aktör, ilk kez mavnasının güvertesinde canlı bir gemici dansı yaptığı bir karakter olarak 1934'de yine Disney patentiyle ortaya çıkmıştır. Disney animatörleri keşfettikleri bu sempatik yeni karakterle çalışmaktan hoşlanmış ve halkın ilk idole olan ilgisinin iyi olmasından dolayı adını Donald koyarak, Mickey Mouse/MikiFare'nin 'BandoKonseri' isimli çizgifilminde yardımcı bir rol vermişlerdir. Velveleli, patlamış mısır satan bu ördek, gösteriyi tek başına alıp götürmüş ve böylece yıldız olma yolunda önemli bir adım kaydetmiştir.
Donald Duck'ın gazetelerin bant alanlarındaki popülaritesi biraz gecikmeli olmuştur. İlk olarak 16 Eylül 1934'de Silly Smphony'de ve üçüncü sayfada yer alan Mickey Mouse'un sayfasının alt kısmında yer almıştır. İlk Pazar sayfası bölümü ise orijininin ilk ortaya çıktığı çizgifilmden uyarlanmış versiyonuyla yayınlanmıştır. Bu çizgiroman, 16 Aralık 1934'e kadar sürmüştür, zira okurlar üzerinde sağladığı etki ekrandakiyle kıyaslanamayacak denli az olmuştur. Herşeye rağmen zaman içerisinde artık Floyd Gottfredson tarafından çizilen Donald Duck'a Mickey Mouse'un günlük ve Pazar çizgiromanlarında küçük roller verilmeye devam edilmiştir: 15 Mart 1935'de rol aldığı ilk günlük Mickey Mouse'da bir gazeteci olarak; 10 Şubat 1935'de rol aldığı ilk Pazar Mickey Mouse çizgiromanında ise, sert bir mahalle çocuğu olarak gözükmüştür. Donald, 23 Ağustos 1936'ya kadar mizah alanında büyük bir rol alamamıştır. Daha sonra Silly Smphony sayfasındaki en son bantta— Three Little Pig'in son bölümüne ayrılmış kısımda kızgın bakışlı Donald yeniden ortaya çıkmıştır. Şapkasını ördeksi bir şekilde yana yatırarak seyircilere bakarken, arkasındaki siyah ve kırmızı harfler onun adını anons ediyordu: Haftaya: Donald Duck!
AD Yayıncılığın 1995 yılında yayınına başladığı Donald Amca ve Arkadaşları dergisinin ilk sayısı.
Tabii ki bir hafta sonra Mickey Mouse'un Pazar sayfasının yarısı Ördek Donald'ın başrolünü oynadığı Silly Symphony'nin yeni bir çizgiromanına ayrılmıştır. Bu ilk bantta diğerleri gibi Walt Disney tarafından imzalanmış, ancak Al Taliaferro tarafından hazırlanmıştır. Bant esprisinde Donald, bir sivrisineği öldürmek için evinin duvarını tüfeğiyle parçalıyordu... Nihayet, çizgifilmlerin yeni efsanesi artık tamamen hazır bir şekilde çizgiroman formatında da mizah sayfasına dahil olmuştur. Bir süre sonra başlayan ve yine Taliaferro tarafından çizilen günlük Donald Duck'ın Pazar versiyonu da durum komedisi kalıpları dahilinde bireysel komikliklere ağırlık vermeye başlamıştır. Goofy, Horace Horsecollar, Pluto ve Disney'in diğer baş karakteri Miki Fare'de sürekli yer alan karakterler, başlangıçta Donald Duck çizgiromanında da gözükmüştür. Donald'ın kız arkadaşı Daisy Duck ise, epey sonra ortaya çıkmıştır. Karakterlerdeki çoğalma esnasında asıl bomba olay, 17 Ekim 1937'de— kuzenleri Della Duck'ı ziyaret eden Donald'ın eziyet verici yeğenleri Huey, Louie ve Dewey/Cin, Can, Cem ortaya çıktığında gerçekleşmiştir. Milyonlarca okuyucunun beğenisine göre bu geveze çizgi karakteri tam manasıyla bir hit yapan şey, Donald ve yeğenlerinin sihirli birleşimi olmuştur.
Donald Duck'ın zaman içinde geçirdiği çizgisel evrim.
Donald, Daisy ve yeğenleri daha sonra, 1943 Nisanında Carl Barks tarafından çizilen, Walt Disney Comics serisinde gözükmüştür. Uzun bir süre Disney çizgiroman magazini Taliaferro'nun çizdiği Donald'ları yeniden basmış, ancak o anki miktar yetersiz olduğundan magazin editörleri daima daha çok Donald yeni macerası istemişlerdir. Aldıkları cevap ise her zaman aynıdır: Taliaferro'yu yeniden basmaya devam etmek. Diğer yandan da niyetleri Barks'ın aylık 10 sayfa süren hikayelerine benzer yeni şeyler eklemekti. Güldürü alanında ilk kez bu dönemde Donald Duck günlük ve Pazar çizgiromanlarının sınırını aşmış ve Barks tarafından yazılan daha uzun ve ayrıntılı hikayelere dönüşmüştür. Okuyucular bunu çok sevmiş ve doğal olarak daha çoğunu istemişlerdi. Barks sonunda Papağan, Voodoo Hoodoo, Bullet Valley'in Şerifi başlıkları altında Disney tarafından 64 sayfalık güldürü dergileri şeklinde yayınlanan uzun Ördek Donald hikayeleri üzerinde çalışmaya başlamıştı. Barks, 1942' de yeniden işbaşı yapmak zorunda kalmıştır, bu kez görevi çizgiroman magazinindeki 64'er sayfalık Duck maceralarını komple birer Donald Duck çizgifilmi haline getirmektir.
Carl Barks'ın otoportresi.
Donald, okuyucuların ilgisini hem bir maceracı olarak, hem de günlük mizah kahramanı olarak çekmiş ve magazin yayımı gazetedeki çizgiroman kadar hit olmayı başarmıştır. Barks, çalışmalarına, yani seriye Gladstone Gus ve Cimri McDuck Amca (daha sonra Barks tarafından hazırlanan başka bir çizgiromanda yeniden yer almıştır) gibi değişik karakterleri dahil etmiştir. Bu sırada Taliaferro da, Kaz Gus ve Grandma Duck gibi çizgiroman karakterlerinin koleksiyonunu zenginleştirmiştir. Tabii Donald'ın her iki versiyonu da hâlâ yayındadır: Donald çizgifilmlerinin televizyonlar tarafından arasıra yeniden yayınlanması haricinde -uzun bir süre sonra ekranlardan hemen hemen tamamen kaybolmasına rağmen-, Barks'ın çizgiroman öyküleri her ay yeniden basılmış ve işe yeni başlayan, henüz tecrübesiz Disney çalışanları tarafından onlardan üretilen işleri çizilmiştir. Yeniden basılmasına ve hatıralarda yer almasına rağmen Al Taliaferro ve Carl Barks'ın enfes çalışmaları sayesinde ortaya çıkan Donald Duck'ın çizgiromanları bu tarihten sonra enikonu ortadan kaybolmuştur.
Başlığın ülkemizde ilk yıllardaki rotası şöyle olmuştur: 1937'de Yavrutürk dergisinin 110. sayısında; 1938 tarihli Yavrutürk Yıllığı'nda; 1944'de Çocuk Haftası'nda Vak Vaka adıyla yer almıştır. 1949'da Çocuk Gazetesi'nde Pepe Amca ile Ağaçkakan başlıklı seride Pepe adıyla ortaya çıkan Donald Duck'ın sonraki durakları ise şunlar olmuştur: 1950'lerin başında Kemal Ozcan'ın yayınladığı karton kapaklı bir Mandrake albümünde; 1951 yılı başından itibaren Turhan Şimga'nın Armağan ve 1952'deki Ateş dergilerinde Vak Vaka; 1952 tarihli 1001 Özel'de Vak Vaka Kardeş başlıklarıyla yayınlanmıştır. 1953'de Resimli Tomurcuk''da Vak Vaka adıyla ve Çocuklara Armağan; 1954'de de yine Hamid Şendur'un yayınladığı Armağan dergilerinde ve Doğan Kardeş'de, 1955'de Küçük Afacan'da ve çok ender de olsa Ceylan dergisinde yayınlanmasının yanı sıra bir de Cici-Mu dergisinde boy göstermiştir. 1956 yılında ise Ekicigil Yayınları tarafından basılan Macera Peşinde başlıklı bir çizgiroman dergisinde Vak Vak Amca başlığıyla Türk okuyucusuna ulaşmıştır. Ardından da 1957'de Çocuk Yayınlan Müessesesi'nin çıkardığı Armağan'da Vak Vak; yine 1957'den itibaren Pazar dergisinde Vak Vaka Kardeş adıyla; 1958'de Donald'ın yeğenlerine verilen isimle çıkan Bop Hop Top adlı dergiyle, 1960'dan itibaren de aynı derginin çocuk ilavesinde ve 1967'de Nihat Özcan'ın Fatoş dergisinde dolgu malzemesi konumunda; 1968-1969'da Bücür sayılarında gözükmüştür. Ancak 1962 yılı başında Ali Nusret Pulhan'ın sahibi olduğu Pulhan Yayınları'nca basılan Miki başlıklı haftalık mecmua yer verdiği Donald başlıklı öykülerle o tarihe dek yayınlanan tüm Disney karakterli yayınlardan çok daha uzun ömürlü olmuş ve 80 sayıdan fazla çıkmıştır. 1973, 1975 ve 1979'da Şilliler Yayınevi'nden çıkan Fatoş dergilerinde de bazı kısa öyküleri basıldıktan sonra, 1990'da yeniden yayına giren Milliyet Çocuk dergisinde Donald Amca adıyla (Varyemez Amca ile ismi karıştırılarak) boy gösteren Donald Duck'ın kendi öykülerini kapsayan ve Türkiye'de çıkan ilk ve en güzel baskıları ise, Nisan 1993'de haftalık periyotta Ana Yayıncılık tarafından yayınlanan Disney Dünyası ile Haziran 1995'de yayını başlayan Donald Amca ve Arkadaşları dergisi olmuştur. Bu kısa ömürlü dergi ise AD Yayıncılık tarafından ve Gülgün Adıgün Çarkoğlu yönetiminde yayınlanmıştır.
