ÇOCUK DERGİLERİ
Çocuklara yönelik süreli yayınların basılması XVIII. yüzyılda başlamıştır. ingiltere'de 1788'de yayınlanan Juvenile Magazine bu konuda ilk dergi olarak kabul edilmiştir. Osmanlı döneminde, ilk sayısı 3 Ekim 1869'da yayınlanan Mümeyyiz adlı dergi ise bu konuda ülkemizdeki ilk yayın kabul edilmektedir. Onu 1875'de Etfal ve Sadakat adlı dergiler izlemiştir. Ancak bu ilk yayınlar logolarının yanındaki tanıtım ibarelerinde genelde 'gazete' notu düşmüşlerdir. 1896 tarihli Çocuklara Mahsus Gazete ise hem bu konudaki açık ibaresiyle hem de on bir yıl ve 627 sayı süren yayını ile önemli bir koleksiyon ve materyali Türk çocuklarına ulaştırmıştır.
Şen Çocuk dergisine ait bir sayı.
Tanzimat Dönemi'ndeki akımlar yayınlanan çocuk dergilerinde de kendini göstermiş ve bilhassa Fransız edebiyatından ve bu ülkedeki benzer dergilerden çeşitli görsel ve yazılı malzeme çoğunlukla gelişigüzel kullanılmıştır. Ancak bunun yanında Türk kültüründen emareler barındıran Dede ile Korkut, Ferhat ile Şirin, Köroğlu, Nasreddin Hoca, Karagöz ve Keloğlan gibi karakterler de bu dergilerde sıkça yer bulmuştur. Hemen tüm dergiler, ahlaklı ve çalışkan çocuklar yetiştirme yolunda bilgilerle dolu içeriklerinde öğütler, öyküler, bilmeceler, bulmacalar, hayat bilgileri, hayvanlar alemi, coğrafya, bilim vesaire gibi pek çok konu işlemişlerdir. Cumhuriyet'in ilanından sonra 1928'deki Harf Devrimi'ne değin yayınlanan ve bünyesinde resimli öykülere ve çizgiroman örneklerine yer veren diğer çocuk dergilerinin önemlileri şunlardır: Arkadaş (1876), Çocuklara Rehber (1897), Çocuk Bahpesi (1905), Çocuk Dünyası (1913), Çocuk Duygusu (1913), Çocuk Bahçesi (1914), Mini Mini (1914), Bizim Mecmua (1922), Sevimli Mecmua (1925), Mektepliler Alemi (1925), Çocuk Dünyası (1926).
Harf Devrimi'nden hemen sonra yayınlanan ilk çocuk dergileri genelde vatan sevgisi ve milli bilincin oluşmasına çalışmış, bu yönde bir yayın politikası takip etmişlerdir. Latin harfleriyle basılan bu ilk dergiler yeni yazının okunmasında kolaylık sağlamak amacıyla simgesel düzeyde örneklere şans tanımışlardır. Bu dönemde özellikle Tahsin Demiray ve M.Faruk Gürtunca adlı iki yayıncı, gerek yayınladıkları çocuk dergileri gerekse bu dergilerde kullandıkları çizgiromanlarla önemli bir adım atılmasına imkan yaratmışlardır. Tahsin Demiray, 1930 yılında Ateş, 1936'da Yavrutürk, 1939'da 1001 Roman ve 1943'de Çocuk Haftası dergileriyle Mandrake'den, Maskeli Süvari'ye kadar pek çok yabancı çizgiromanı ve Çetin Kaptan gibi ilk Türk çizgiroman karakterlerinden bazılarını Türkçe'ye kazandırmıştır. M.Faruk Gürtunca ise, 1928'de Çocuk Sesi, 1934'de Afacan, 1936'da Gelincik, 1945'de Çocuk Gözü adlı dergileriyle Flash Gordon'dan Jungle Jim'e dek sayısız Amerikan çizgiromanının yayınlanmasına vesile olmuştur.
Günaydın Çocuk, Emlak Çocuk, Şeker Çocuk. Şafak Çocuk ve Çağdaş Çocuk dergi kapakları.
Yapı Kredi Bankası tarafından finanse edilen ve Vedat Nedim Tör'ün idaresinde 1945 yılından itibaren çıkmaya başlayan Doğan Kardeş dergisi ise, oldukça geniş bir okuyucu kitlesine ulaşan önemli bir kilometre taşı dergi olmuştur. Okur kitlesi üzerindeki etkileyiciliği tartışılmaz konumdaki Doğan Kardeş, Cemal Nadir Gürler'den Selma Emiroğlu'na kadar pek çok Türk çizgiromancının çalışmalarına değer vererek onları sayfalarına taşımıştır. Sonraki yıllarda Tarzan, Ateştop, Şirinler gibi dünyaca ünlü çizgiroman başlıklarının yeni serüvenleri de bu dergiden okuyucuyla buluşmuştur.
Çitlembik, Elma Şekeri, Mavi Kırlangıç ve Güneş Çocuk dergileri.
Çocuk dergiciliğine ivme kazandıran diğer önemli bir dergi de, 1977 yılında yayınlanmaya başlayan Milliyet Çocuk olmuştur. Red Kit'den Mıstık'ın Uzay Çocukları'na kadar farklı ve değişken içeriğe sahip çok fazla çizgiroman bu dergide yayınlanmıştır. Hatta 1980'lerin başında her sayısında ilave olarak bir edebiyat eserinin çizgiroman uyarlamasını okuyucularına sunması, popülaritesinin artmasında önemli bir nirengi noktası teşkil etmiştir. Bu dergiyi, Tercüman Gazetesi'nin 1977'de yayınlamaya başladığı Tercuman Çocuk, 1981'de Yeni Asya Gazetesi'nin Can Kardeş'i ve isimlerinin başındaki gazetelerce çıkarılan Türkiye Çocuk, 1983'de Hürriyet Çocuk, 1988'de kısa ömürlü Güneş Çocuk dergileri izlemiştir. 1990'lardan sonra Mavikuş, Kırmızı Fare, Sobe, Selam gibi çok sayıda ve çoğu çok kısa ömürlü çocuk dergileri gözükmüş olsa da devamları için gereken ilgiyi bir türlü yakalayamamışlardır.
Çocuklara yönelik süreli yayınların basılması XVIII. yüzyılda başlamıştır. ingiltere'de 1788'de yayınlanan Juvenile Magazine bu konuda ilk dergi olarak kabul edilmiştir. Osmanlı döneminde, ilk sayısı 3 Ekim 1869'da yayınlanan Mümeyyiz adlı dergi ise bu konuda ülkemizdeki ilk yayın kabul edilmektedir. Onu 1875'de Etfal ve Sadakat adlı dergiler izlemiştir. Ancak bu ilk yayınlar logolarının yanındaki tanıtım ibarelerinde genelde 'gazete' notu düşmüşlerdir. 1896 tarihli Çocuklara Mahsus Gazete ise hem bu konudaki açık ibaresiyle hem de on bir yıl ve 627 sayı süren yayını ile önemli bir koleksiyon ve materyali Türk çocuklarına ulaştırmıştır.
Şen Çocuk dergisine ait bir sayı.
Tanzimat Dönemi'ndeki akımlar yayınlanan çocuk dergilerinde de kendini göstermiş ve bilhassa Fransız edebiyatından ve bu ülkedeki benzer dergilerden çeşitli görsel ve yazılı malzeme çoğunlukla gelişigüzel kullanılmıştır. Ancak bunun yanında Türk kültüründen emareler barındıran Dede ile Korkut, Ferhat ile Şirin, Köroğlu, Nasreddin Hoca, Karagöz ve Keloğlan gibi karakterler de bu dergilerde sıkça yer bulmuştur. Hemen tüm dergiler, ahlaklı ve çalışkan çocuklar yetiştirme yolunda bilgilerle dolu içeriklerinde öğütler, öyküler, bilmeceler, bulmacalar, hayat bilgileri, hayvanlar alemi, coğrafya, bilim vesaire gibi pek çok konu işlemişlerdir. Cumhuriyet'in ilanından sonra 1928'deki Harf Devrimi'ne değin yayınlanan ve bünyesinde resimli öykülere ve çizgiroman örneklerine yer veren diğer çocuk dergilerinin önemlileri şunlardır: Arkadaş (1876), Çocuklara Rehber (1897), Çocuk Bahpesi (1905), Çocuk Dünyası (1913), Çocuk Duygusu (1913), Çocuk Bahçesi (1914), Mini Mini (1914), Bizim Mecmua (1922), Sevimli Mecmua (1925), Mektepliler Alemi (1925), Çocuk Dünyası (1926).
Harf Devrimi'nden hemen sonra yayınlanan ilk çocuk dergileri genelde vatan sevgisi ve milli bilincin oluşmasına çalışmış, bu yönde bir yayın politikası takip etmişlerdir. Latin harfleriyle basılan bu ilk dergiler yeni yazının okunmasında kolaylık sağlamak amacıyla simgesel düzeyde örneklere şans tanımışlardır. Bu dönemde özellikle Tahsin Demiray ve M.Faruk Gürtunca adlı iki yayıncı, gerek yayınladıkları çocuk dergileri gerekse bu dergilerde kullandıkları çizgiromanlarla önemli bir adım atılmasına imkan yaratmışlardır. Tahsin Demiray, 1930 yılında Ateş, 1936'da Yavrutürk, 1939'da 1001 Roman ve 1943'de Çocuk Haftası dergileriyle Mandrake'den, Maskeli Süvari'ye kadar pek çok yabancı çizgiromanı ve Çetin Kaptan gibi ilk Türk çizgiroman karakterlerinden bazılarını Türkçe'ye kazandırmıştır. M.Faruk Gürtunca ise, 1928'de Çocuk Sesi, 1934'de Afacan, 1936'da Gelincik, 1945'de Çocuk Gözü adlı dergileriyle Flash Gordon'dan Jungle Jim'e dek sayısız Amerikan çizgiromanının yayınlanmasına vesile olmuştur.
Günaydın Çocuk, Emlak Çocuk, Şeker Çocuk. Şafak Çocuk ve Çağdaş Çocuk dergi kapakları.
Yapı Kredi Bankası tarafından finanse edilen ve Vedat Nedim Tör'ün idaresinde 1945 yılından itibaren çıkmaya başlayan Doğan Kardeş dergisi ise, oldukça geniş bir okuyucu kitlesine ulaşan önemli bir kilometre taşı dergi olmuştur. Okur kitlesi üzerindeki etkileyiciliği tartışılmaz konumdaki Doğan Kardeş, Cemal Nadir Gürler'den Selma Emiroğlu'na kadar pek çok Türk çizgiromancının çalışmalarına değer vererek onları sayfalarına taşımıştır. Sonraki yıllarda Tarzan, Ateştop, Şirinler gibi dünyaca ünlü çizgiroman başlıklarının yeni serüvenleri de bu dergiden okuyucuyla buluşmuştur.
Çitlembik, Elma Şekeri, Mavi Kırlangıç ve Güneş Çocuk dergileri.
Çocuk dergiciliğine ivme kazandıran diğer önemli bir dergi de, 1977 yılında yayınlanmaya başlayan Milliyet Çocuk olmuştur. Red Kit'den Mıstık'ın Uzay Çocukları'na kadar farklı ve değişken içeriğe sahip çok fazla çizgiroman bu dergide yayınlanmıştır. Hatta 1980'lerin başında her sayısında ilave olarak bir edebiyat eserinin çizgiroman uyarlamasını okuyucularına sunması, popülaritesinin artmasında önemli bir nirengi noktası teşkil etmiştir. Bu dergiyi, Tercüman Gazetesi'nin 1977'de yayınlamaya başladığı Tercuman Çocuk, 1981'de Yeni Asya Gazetesi'nin Can Kardeş'i ve isimlerinin başındaki gazetelerce çıkarılan Türkiye Çocuk, 1983'de Hürriyet Çocuk, 1988'de kısa ömürlü Güneş Çocuk dergileri izlemiştir. 1990'lardan sonra Mavikuş, Kırmızı Fare, Sobe, Selam gibi çok sayıda ve çoğu çok kısa ömürlü çocuk dergileri gözükmüş olsa da devamları için gereken ilgiyi bir türlü yakalayamamışlardır.
