CAN KARDEŞ
(1) ilk sayısı 28 Kasım 1967 tarihinde Erdoğan Egeli'nin sahip olduğu Ceylan Yayınları tarafından haftalık periyotta basılan Can Kardeş bünyesinde Ceylan ve 1001 Roman dergilerinde olduğu gibi Fleetway Publications'a ait ingiltere kaynaklı çizgiromanları yayınlamıştır. Can Kardeş'de gerçekte sade bir öğretmen olan Olaf Larsen'in efsaneleşmiş uçan bir kahramana dönüşerek suçluların peşine düşmesinin anlatıldığı Hayalet Viking; iki küçük çocuğun başından geçenleri konu edinen Meçhul Hırsız; Tarzan benzeri görünümüyle orman yaşamında adalet sağlamaya çalışan Ormanların Çocuğu Saber, Texas Jack başlıklı bir western; Amerika'nın bir kentinde motorsikletli polis olarak görev yapan Zip Nolan; vikinglerin zorlu ve savaş dolu yaşamından kesitler sunan Deniz Kurtları adlı çizgiromanlara, sonraki sayılarda bilimkurgu temalı konularıyla Jet Logan; başka dergi serilerinde Mersinli Ahmet olarak isimlendirilmiş olan Çelik Yumruk; polisiye konulu Büyük intikam gibi başlıklar eklenmiştir. Can Kardeş, aynı yılın ortalarına doğru yayınlanan son sayısıyla okurlarına kısa sürede veda etmiştir.
Ceylan Yayınlarının 1967 tarihli Can Kardeş dergisinin ilk sayı kapağı.
(2) Ocak 1981'den itibaren yayına giren ve başlangıçta on beş günde bir, daha sonra haftalık olarak yayınlanmaya başlayan Can Kardeş, Yeni Asya Yayınları tarafından çıkarılmıştır. 1984 yılından sonra dergi, yazar Niyazi Birinci'nin yayın yönetmenliğinde çıkmıştır.
Can Kardeş, yayınlayan kuruluşun tercihleri doğrultusunda ilk sayılarındaki sayfalarda çizgiromanlara fazla yer ayırmasa da, bir yıl sonra çizgiromanların dergide kapladığı alan başlangıçtakinin iki katından fazla olmuştur, ilk sayısından itibaren dergide yer alan Vehip Sinan'ın efsanevi Topuz başlığı, derginin ilk senesini tamamlamıştır. İslami bilgiler, hikayeler, bilmece ve bulmacalarla dolu sayfaların arasında Robert Dixon imzalı Süper Çocuk adlı kısa öyküleri olan bir başka karikatürize çizgiroman ise, derginin uzun yıllar lokomotifi olarak devrede kalmıştır. Niyazi Birinci'nin yazdığı Muammer Erkul'un çizdiği kısa bir çizgi öykü ve Tırmık adı verilmiş Terry Bave'in çizdiği anlaşılan bir sayfalık çizgi bantlar eklenmiştir. Süper Çocuk, ilerleyen sayılarda daha estetik bir çizgi tarzına kavuşmuştur. Bu arada yine Sinan'ın dergi arka kapağı için hazırladığı Dalgacı Dündar'la birlikte çizdiği Topuz, arkadaşı Tamer'le uzaylıların kendilerine armağan ettiği süper güçlerle heyecanlı bir macera yaşadıktan sonra gangasterlerle mücadele etmiştir. Temmuz ayında televizyonda oynayan çizgifilminin yarattığı şöhretten dolayı Arı Maya adlı çizgiroman başlığı devamlı öyküsüyle ve bir Hanna & Barbera yapımı olan Ayı Yogi'de tek sayfalık maceralarıyla dergi sayfalarında kendilerine yer bulmuştur. Eylül 1981'den itibaren dergide ilk reel çizgiye sahip çizgiroman olan Gündüz Alp, Refet Kartal tarafından çizilmeye başlanmıştır. Can Kardeş aynı yılın Kasım ayından itibaren realist bir çizgi tarzıyla hazırlanmış yabancı kaynaklı 2079, Robot Çağı başlıklı bir bilimkurgu çizgiromanı yayınlamaya başlamış, ve onu 'Uzayda Ölüm' adlı bir diğer macerası izlemiştir. Bunlar ve izleyen Şampiyon başlıklı uzun seri gibi tüm bilimkurgular, 2000 A.D. gibi haftalık olarak ingiltere'de basılan çizgiroman dergilerinden alınmıştır.
Yeni Asya Yayınlarının 1981'de yayına başlayan Can Kardeş çocuk dergisinin 1. sayısı.
1982 yılında dergi tek sayfalık ve çoğu kısa ömürlü Mankafa Hafiye; Zirzop; Cingöz adlı başlıklara ilaveten Muhlis Kuzgun'dan Nasreddin Hoca; ekim ayında başlayan ve ismet Kırdar'ın yazıp çizdiği ikişer sayfalık Süper Keloğlan ve 1983 yılında çizmeye başladığı bir bilimkurgu çizgiromanı olan ve birkaç macerası çizilen Uzay Dede serisi ve Turgut Reis'in iki macerası ile istanbul'un Fethi gibi az sayfalı öyküler; Hamit Aydın'ın hazırladığı Genç Osman (ki, sonradan albüm halinde yeniden yayınlanmıştır); Mehmet Sevinç'ten devamlı mizahi çizgiroman Şimşek Ali; N.Birinci'nin romanına Refet Kartal'ın çizdiği resimlerle bir resimli roman haline gelmiş Sunguralp yer almıştır. 1983'de ise Dennis Colins'in mizahi bantı Hoşhoş adıyla ve ayrıca Kaptan Deligöz bantı yayınlanmıtır. Bunları bir sonraki yıl Hürrem Gigin'in yiğit bir Osmanlı akıncısının maceralarının anlatıldığı Cihan Bey; yabancı bir çizgiroman olan ve geçirdiği kaza sonucu yanan yüzünü bir maskeyle gizleyen maceracı Demir Maske izlemiştir. Bu arada iki yeni çizgiromancı dikkat çekicidir. İkisi de resim çizme yeteneği olan küçük birer Can Kardeş okuyucusuyken dergi yönetimince teşvik edilerek arasıra çizimleri yayınlanan Ethem Kara ve Demirhan Kadıoğlu. Kara, 1984 yılı Haziranında Bilet adlı kısa öyküsüyle ilk profesyonel çizgiromanına imza atmış, onu ilerleyen sayılarda diğer öyküleri takip etmiştir. Kadıoğlu ise, Bizim Can adlı bantı çizerek hobisini dergi sayfalarına ciddi anlamda taşımayı başarmıştır. Aynı yılın sonuna doğru Süper Gözlük adlı kısa çizgi öykü serisiyle Hayrettin Sağbaş'ın senaristlik yaptığı ve Ümit Erkan'ın çizdiği Balabancık başlıklı Osmanlı'nın kuruluş dönemini anlatan resimli roman tarzındaki çizgiromanlar yayına girmiştir. 1985 yılı başından itibaren ise derginin sayfalarında ibrahim Özdabak'dan Cici ile Bici; Ethem Kara'dan Sokaktakiler, Nasreddin Hoca, Karıncalar Savaşı ve çeşitli kısa öyküler; Murat Muslu'dan Sessiz Selim; Dağıstan Çetinkaya'dan Keloğlan, Akkuyruk; Yüksel Akman'dan Uzunkulak adlı bant ve çizgiromanları yer almaya başlamıştır. Kadıoğlu, ayrıca ilginç bir denemeye girişmiş ve çeşitli peygamber hadislerini Resimlerle Hadisler başlığında çizgiroman formatında hazırlamıştır.
Can Kardeş dergsinde oldukça ender yayınlanan yabancı kaynaklı çizgiromanlardan Şampiyon'un bir sayfası.
Demirhan Kadıoğlu'nun bilimkurgu temalı Feza Çocuğu ve Merih Yolcuları ile Yavuz Bahadıroğlu'nun yazıp Ümit Erkan'ın çizdiği Turgut Alp ve sadece Ertan'ın hazırladığı Vatan Fedaileri adlı tarihi çizgiromanıyla başlayan 1986 yılı, bant ressamı Kara'nın Bizim Aile'siyle giriş yapmıştır. ikizler adlı tek sayfalık yabancı çizgiromanla birlikte Spor Okulu başlığı verilen yine yabancı kaynaklı bir örnekte futbolun incelikleri anlatılmıştır. Bu dönemde yayına giren Erol Abasız'da İstanbul'un fethini anlatan bir çizgiroman ve Yunus Emre başlıklı çalışmasıyla çizgi dünyasına adım atmıştır. Can Kardeş'in artık sürekli çizeri olan Kara, Çizgilerle Kıssalar; Çetinkaya ise Biip Bip adlı yine karikatürize çizgiromanıyla tecrübelenirken, Kadıoğlu da Bizim Can başlığını uzun metrajlı bir seri haline getirmiştir. Aynı yılın sonuna doğru derginin yayın yönetmeni Birinci'nin yazdığı tarihi konulu senaryoyu çizgiromana aktaran Hayreddin Erkmen, Küçük Osman'la Delibozuk Ömer adlı çalışmasının okuyucuya ulaşmasını sağlamıştır. Can Kardeş dergisinin yayınının bitimine yakın, 1987 yılında ise Demirhan Kadıoğlu, Ufaklık; Çetinkaya ise Diptekiler adlı tek sayfalık çizgiromanları başlatmış, Ethem Kara da Haylaz adlı mizahi bir başlıkla birlikte Küçük Kahramanlar adı altında şiddet ve kanlı sahnelere bolca yer veren bir çizgiroman çizmiş, Abasız ise Sunguralp adlı çok işlenmiş tarihi konuyu yeniden gündeme getirmiştir. Koleksiyonu boyunca dergideki en dikkat çekici özellik hemen hiçbir sayfasında kadın veya kız resim ya da çizimine yer verilmemiş olmasıdır. Hatta bazı yabancı kaynaklı çizgiromanlardaki kadın figürlerine rötuş yapılarak başörtüsü giydirilmiştir. Yazar Gürbüz Azak'da Aliş imzasını kullanarak uzun yıllar boyunca Can Kardeş'de yayınlanan çeşitli metinlere vinyet ve resimler yapmıştır. Dergi 1990'lı yıllarda Yeni Can Kardeş adıyla yine aynı yayın grubunun Bizim Aile adlı dergisinin ilavesi olarak yayına tekrar başlamıştır. Bu serisinde ise, Hayreddin Erkmen'den Civanoğlu ve Demirhan Kadıoğlu'ndan Bizim Can başlıklı çizgiromanlar dikkat çekmiştir.
İsmet Kırdar'ın çizdiği Turgut Reis'den kareler.
(1) ilk sayısı 28 Kasım 1967 tarihinde Erdoğan Egeli'nin sahip olduğu Ceylan Yayınları tarafından haftalık periyotta basılan Can Kardeş bünyesinde Ceylan ve 1001 Roman dergilerinde olduğu gibi Fleetway Publications'a ait ingiltere kaynaklı çizgiromanları yayınlamıştır. Can Kardeş'de gerçekte sade bir öğretmen olan Olaf Larsen'in efsaneleşmiş uçan bir kahramana dönüşerek suçluların peşine düşmesinin anlatıldığı Hayalet Viking; iki küçük çocuğun başından geçenleri konu edinen Meçhul Hırsız; Tarzan benzeri görünümüyle orman yaşamında adalet sağlamaya çalışan Ormanların Çocuğu Saber, Texas Jack başlıklı bir western; Amerika'nın bir kentinde motorsikletli polis olarak görev yapan Zip Nolan; vikinglerin zorlu ve savaş dolu yaşamından kesitler sunan Deniz Kurtları adlı çizgiromanlara, sonraki sayılarda bilimkurgu temalı konularıyla Jet Logan; başka dergi serilerinde Mersinli Ahmet olarak isimlendirilmiş olan Çelik Yumruk; polisiye konulu Büyük intikam gibi başlıklar eklenmiştir. Can Kardeş, aynı yılın ortalarına doğru yayınlanan son sayısıyla okurlarına kısa sürede veda etmiştir.
Ceylan Yayınlarının 1967 tarihli Can Kardeş dergisinin ilk sayı kapağı.
(2) Ocak 1981'den itibaren yayına giren ve başlangıçta on beş günde bir, daha sonra haftalık olarak yayınlanmaya başlayan Can Kardeş, Yeni Asya Yayınları tarafından çıkarılmıştır. 1984 yılından sonra dergi, yazar Niyazi Birinci'nin yayın yönetmenliğinde çıkmıştır.
Can Kardeş, yayınlayan kuruluşun tercihleri doğrultusunda ilk sayılarındaki sayfalarda çizgiromanlara fazla yer ayırmasa da, bir yıl sonra çizgiromanların dergide kapladığı alan başlangıçtakinin iki katından fazla olmuştur, ilk sayısından itibaren dergide yer alan Vehip Sinan'ın efsanevi Topuz başlığı, derginin ilk senesini tamamlamıştır. İslami bilgiler, hikayeler, bilmece ve bulmacalarla dolu sayfaların arasında Robert Dixon imzalı Süper Çocuk adlı kısa öyküleri olan bir başka karikatürize çizgiroman ise, derginin uzun yıllar lokomotifi olarak devrede kalmıştır. Niyazi Birinci'nin yazdığı Muammer Erkul'un çizdiği kısa bir çizgi öykü ve Tırmık adı verilmiş Terry Bave'in çizdiği anlaşılan bir sayfalık çizgi bantlar eklenmiştir. Süper Çocuk, ilerleyen sayılarda daha estetik bir çizgi tarzına kavuşmuştur. Bu arada yine Sinan'ın dergi arka kapağı için hazırladığı Dalgacı Dündar'la birlikte çizdiği Topuz, arkadaşı Tamer'le uzaylıların kendilerine armağan ettiği süper güçlerle heyecanlı bir macera yaşadıktan sonra gangasterlerle mücadele etmiştir. Temmuz ayında televizyonda oynayan çizgifilminin yarattığı şöhretten dolayı Arı Maya adlı çizgiroman başlığı devamlı öyküsüyle ve bir Hanna & Barbera yapımı olan Ayı Yogi'de tek sayfalık maceralarıyla dergi sayfalarında kendilerine yer bulmuştur. Eylül 1981'den itibaren dergide ilk reel çizgiye sahip çizgiroman olan Gündüz Alp, Refet Kartal tarafından çizilmeye başlanmıştır. Can Kardeş aynı yılın Kasım ayından itibaren realist bir çizgi tarzıyla hazırlanmış yabancı kaynaklı 2079, Robot Çağı başlıklı bir bilimkurgu çizgiromanı yayınlamaya başlamış, ve onu 'Uzayda Ölüm' adlı bir diğer macerası izlemiştir. Bunlar ve izleyen Şampiyon başlıklı uzun seri gibi tüm bilimkurgular, 2000 A.D. gibi haftalık olarak ingiltere'de basılan çizgiroman dergilerinden alınmıştır.
Yeni Asya Yayınlarının 1981'de yayına başlayan Can Kardeş çocuk dergisinin 1. sayısı.
1982 yılında dergi tek sayfalık ve çoğu kısa ömürlü Mankafa Hafiye; Zirzop; Cingöz adlı başlıklara ilaveten Muhlis Kuzgun'dan Nasreddin Hoca; ekim ayında başlayan ve ismet Kırdar'ın yazıp çizdiği ikişer sayfalık Süper Keloğlan ve 1983 yılında çizmeye başladığı bir bilimkurgu çizgiromanı olan ve birkaç macerası çizilen Uzay Dede serisi ve Turgut Reis'in iki macerası ile istanbul'un Fethi gibi az sayfalı öyküler; Hamit Aydın'ın hazırladığı Genç Osman (ki, sonradan albüm halinde yeniden yayınlanmıştır); Mehmet Sevinç'ten devamlı mizahi çizgiroman Şimşek Ali; N.Birinci'nin romanına Refet Kartal'ın çizdiği resimlerle bir resimli roman haline gelmiş Sunguralp yer almıştır. 1983'de ise Dennis Colins'in mizahi bantı Hoşhoş adıyla ve ayrıca Kaptan Deligöz bantı yayınlanmıtır. Bunları bir sonraki yıl Hürrem Gigin'in yiğit bir Osmanlı akıncısının maceralarının anlatıldığı Cihan Bey; yabancı bir çizgiroman olan ve geçirdiği kaza sonucu yanan yüzünü bir maskeyle gizleyen maceracı Demir Maske izlemiştir. Bu arada iki yeni çizgiromancı dikkat çekicidir. İkisi de resim çizme yeteneği olan küçük birer Can Kardeş okuyucusuyken dergi yönetimince teşvik edilerek arasıra çizimleri yayınlanan Ethem Kara ve Demirhan Kadıoğlu. Kara, 1984 yılı Haziranında Bilet adlı kısa öyküsüyle ilk profesyonel çizgiromanına imza atmış, onu ilerleyen sayılarda diğer öyküleri takip etmiştir. Kadıoğlu ise, Bizim Can adlı bantı çizerek hobisini dergi sayfalarına ciddi anlamda taşımayı başarmıştır. Aynı yılın sonuna doğru Süper Gözlük adlı kısa çizgi öykü serisiyle Hayrettin Sağbaş'ın senaristlik yaptığı ve Ümit Erkan'ın çizdiği Balabancık başlıklı Osmanlı'nın kuruluş dönemini anlatan resimli roman tarzındaki çizgiromanlar yayına girmiştir. 1985 yılı başından itibaren ise derginin sayfalarında ibrahim Özdabak'dan Cici ile Bici; Ethem Kara'dan Sokaktakiler, Nasreddin Hoca, Karıncalar Savaşı ve çeşitli kısa öyküler; Murat Muslu'dan Sessiz Selim; Dağıstan Çetinkaya'dan Keloğlan, Akkuyruk; Yüksel Akman'dan Uzunkulak adlı bant ve çizgiromanları yer almaya başlamıştır. Kadıoğlu, ayrıca ilginç bir denemeye girişmiş ve çeşitli peygamber hadislerini Resimlerle Hadisler başlığında çizgiroman formatında hazırlamıştır.
Can Kardeş dergsinde oldukça ender yayınlanan yabancı kaynaklı çizgiromanlardan Şampiyon'un bir sayfası.
Demirhan Kadıoğlu'nun bilimkurgu temalı Feza Çocuğu ve Merih Yolcuları ile Yavuz Bahadıroğlu'nun yazıp Ümit Erkan'ın çizdiği Turgut Alp ve sadece Ertan'ın hazırladığı Vatan Fedaileri adlı tarihi çizgiromanıyla başlayan 1986 yılı, bant ressamı Kara'nın Bizim Aile'siyle giriş yapmıştır. ikizler adlı tek sayfalık yabancı çizgiromanla birlikte Spor Okulu başlığı verilen yine yabancı kaynaklı bir örnekte futbolun incelikleri anlatılmıştır. Bu dönemde yayına giren Erol Abasız'da İstanbul'un fethini anlatan bir çizgiroman ve Yunus Emre başlıklı çalışmasıyla çizgi dünyasına adım atmıştır. Can Kardeş'in artık sürekli çizeri olan Kara, Çizgilerle Kıssalar; Çetinkaya ise Biip Bip adlı yine karikatürize çizgiromanıyla tecrübelenirken, Kadıoğlu da Bizim Can başlığını uzun metrajlı bir seri haline getirmiştir. Aynı yılın sonuna doğru derginin yayın yönetmeni Birinci'nin yazdığı tarihi konulu senaryoyu çizgiromana aktaran Hayreddin Erkmen, Küçük Osman'la Delibozuk Ömer adlı çalışmasının okuyucuya ulaşmasını sağlamıştır. Can Kardeş dergisinin yayınının bitimine yakın, 1987 yılında ise Demirhan Kadıoğlu, Ufaklık; Çetinkaya ise Diptekiler adlı tek sayfalık çizgiromanları başlatmış, Ethem Kara da Haylaz adlı mizahi bir başlıkla birlikte Küçük Kahramanlar adı altında şiddet ve kanlı sahnelere bolca yer veren bir çizgiroman çizmiş, Abasız ise Sunguralp adlı çok işlenmiş tarihi konuyu yeniden gündeme getirmiştir. Koleksiyonu boyunca dergideki en dikkat çekici özellik hemen hiçbir sayfasında kadın veya kız resim ya da çizimine yer verilmemiş olmasıdır. Hatta bazı yabancı kaynaklı çizgiromanlardaki kadın figürlerine rötuş yapılarak başörtüsü giydirilmiştir. Yazar Gürbüz Azak'da Aliş imzasını kullanarak uzun yıllar boyunca Can Kardeş'de yayınlanan çeşitli metinlere vinyet ve resimler yapmıştır. Dergi 1990'lı yıllarda Yeni Can Kardeş adıyla yine aynı yayın grubunun Bizim Aile adlı dergisinin ilavesi olarak yayına tekrar başlamıştır. Bu serisinde ise, Hayreddin Erkmen'den Civanoğlu ve Demirhan Kadıoğlu'ndan Bizim Can başlıklı çizgiromanlar dikkat çekmiştir.
İsmet Kırdar'ın çizdiği Turgut Reis'den kareler.
