Sinemaya Emek Verenler: Vasfi Rıza Zobu
Asıl ismi: Mehmed Vasfi Rıza
Doğum: 5 Aralık 1902 – İstanbul / Beyazıt
Babası: Topçu Miralay Hasan Rıza Bey
Ölüm: 23 Kasım 1992 – İstanbul (Esnaf Hastanesi)
Eğitim: Güzel Sanatlar Akademisi
(Tiyatro ve sinema oyuncusu ve tiyatro yönetmeni)
Bayezid Rüştiyesinde, Kuleli Askeri Lisesinde, Alman Ticaret Mektebinde ve Sanayi-i Nefise Mektebinde (GüzelSanatlarAkademisinde) öğrenim gördü. 1917'de Darülbedayi’nin tiyatro okuluna girdi. Bu okula devam ederken küçük rollerle sahneye çıktı. 1921'de bir müddet Türk Tiyatrosunda rol aldı. 1923'te Şehir Tiyatrosunda oyuncu olarak çalışmaya başladı.
Güldürü adı altında Osmanlı devlet ve toplum hayatı ve kurumlarıyla alay edici eserler veren Musahipzade Celal'in Aynaroz Kadısı ve Bir Kavuk Devrildi gibi oyunlarında rol aldı. Özellikle 18. yüzyıl Osmanlı hayatı ve asli şahsiyetlerinin yozlaştırılarak anlatıldığı bu oyunlardan sonra Nazım Hikmet'ten sahneye uyarlanan Kafatası oyununda oynadı.
Ekrem Reşit Rey'den Lüküs Hayat ve Deli Dolu, Nalyan'dan Leblebici Horhor, Goldoni'den İki Efendinin Uşağı, Cevat Fehmi Başkut'tan Paydos, Daniel Riche'den Hisse-i Şayia adlı oyunlarda rol yaptı. Sinemada da Bican Efendi Vekilharç, Ateşten Gömlek, Karım Beni Aldatırsa, Söz Bir Allah Bir, Aynaroz Kadısı, Tosun Paşa, Kızılırmak (Karakoyun), Edi ile Büdü Vasfi Rıza Zobu'nun rol aldığı filmlerdir.
Şehir Tiyatrolarında oyuncu, yönetmen ve idareci olarak vazife yapan Vasfi Rıza Zobu, son olarak 1972'de Cevat Fehmi Başkut'un Buzlar Çözülmeden adlı oyununda sahneye çıktı. Daha sonra İstanbul Şehir Tiyatroları genel sanat yönetmenliğine getirildi. 1975'te yaş haddinden emekli oldu. 1981'de tekrar getirildiği bu vazifeden 1984'te ayrıldı. 24 Kasım 1992'de İstanbul'da öldü.
Gazete ve dergilerde tiyatro konusunda birçok yazıları yayınlanmış olan Vasfi Rıza Zobu, rol aldığı oyun ve filmlerde tiyatroculuk ve sanat yönüyle kendine has bir üslup geliştirmiştir. Ancak rol aldığı eserlerde Müslüman-Türk milletinin tarihi, milli, ahlaki ve manevi şahsiyet ve değerlerini küçültücü ve alay edici temaları işlemesi sebebiyle, sanat hayatına gölge düşürmüştür. Türk tiyatro tarihi konusunda önemli bir kaynak özelliği taşıyan ve Önce Şehir Tiyatrosunun dergisi Türk Tiyatrosu'nda yayımlanan hatıraları daha sonra “O Günden Bu Güne Anılar” adıyla kitap haline getirildi.
FİLMLERİ:
Bican Efendi Vekilharç (1921)
Daha önce incelendi.
Sinemaya Emek Verenler: “Bican Efendi Vekilharç” Filmi
Boğaziçi Esrarı "Nur Baba" (1922)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun romanından)
Görüntü Yönetmeni: Fuat Uzkınay
Oynayanlar: Muhsin Ertuğrul, Küçük Kemal, Refik Kemal Arduman, Madam Sarmatova, Vasfi Rıza Zobu, Behzat Butak, İ. Galip Arcan, Emin Beliğ, Aznif Mınakyan, Vahram Papazyan, Helena Antinova, Hakkı Necip Ağrıman, Anna Mariyeviç, Ali Rıza
Yapım: Kemal Film (Şakir Seden)
Konu: Tekkesini zengin ve güzel kadınlar için bir tuzak olarak kullanan, şehvet düşkünü bir Bektaşi Şeyhi'nin öyküsü.
Gösterim Tarihi: 13 Aralık 1923
Not 1: Filmin dış sahneleri çekilirken Eyüp Camisi'nin avlusu Bektaşiler tarafından basıldı. Saldırı sırasında bazı oyuncuları tartakladılar ve filmin çekimi ancak polis kuvvetlerinin koruması altında tamamlandı. Daha sonra ise yeni bir olaya meydan verilmemesi için İşgal Kuvvetleri yönetimi filmi yasakladı ve film ancak İstanbul'un kurtuluşundan sonra gösterime girebildi. (Bkz.: Rakım Çalapala, "Stüdyoya Baskın", Yıldız der. s. 132, 1 Ağustos 1944)
Not 2: Filmi çekme makinesini parçalamak amacıyla belki yüzlerce kişi kameranın üzerine saldırdı. O aralık derviş kıyafetiyle rol yapan ünlü aktör Vahram Papazyan, ancak kaçmak suretiyle canını kurtardı. Vahram'ın kaçmasıyla boşalan Derviş Figani rolünü ben yüklendim. Filmi, dinci çevrelerin karşı tepkilerinden kurtarmak amacıyla, adını değiştirerek Boğaziçi'nin Esrarı diye seyirciye sundular. (Bkz.: Muhsin Ertuğrul,Benden Sonra Tufan Olmasın!. Sh. 300-301, Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Yayınları 1989)
İstanbul'da Bir Facia-i Aşk "Şişli Güzeli Mediha Hanımın Facia-i Katli" (1922)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Günlük bir olaya dayanan ilk özgün senaryo)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Anna Mariyeviç, Behzat Bu tak, Roza Felekyan, Onnik Binemeciyan, Vahram Papazyan, Emin Beliğ, Liane Console, Refik Kemal Arduman, Vasfi Rıza Zobu, Aznif Mınakyan, Siranuş Aleksenyan, Matmazel Blanche
Yapım: Kemal Film (Şakir Seden)
Konu: Şişli güzeli olarak ün yapan Mediha adlı bir fahişeyle, onu öldüren dostu Hamdi Bey'in dramatik öyküsü.
Gösterim Tarihi: 20 Kasım 1922
Not: İlk özel sinema kuruluşu Kemal Film şirketi ile Muhsin Ertuğrul'un Türkiye'de yönettiği ilk filmi. (Bkz. Rakım Çalapala, Yıldız der. s. 34. 1 Eylül 1944)
Ateşten Gömlek (1923)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Halide E. Adıvar’ın romanından)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Muhsin Ertuğrul, Bedia Muvahhit, Emin Beliğ, Sait Köknar, Neyyire Neyir, Behzat Butak, Hakkı Necip Ağrıman, Vasfi Rıza Zobu, Refik Kemal Arduman, Panayot
Yapım: Kemal Film (Seden Kardeşler)
Konu: Yunanlıların işgali sırasında eşi ve çocuğu öldürülen Ayşe ile İhsan'ın sonları ölümle biten öyküsü.
Gösterim Tarihi: 23 Nisan 1923
Not: İlk "Kurtuluş Savaşı filmi denemesi". Türk asıllı kadın oyuncuların sinemaya girdikleri ilk film (Neyyire Neyir, Bedia Muvahhit). "Ateşten Gömlek" sinemalarda iki ayrı bölüm olarak yani çift bilet karşılığı izleyiciye sunuldu. (Muhsin Ertuğrul, Benden Sonra Tufan Olmasın!. Sh. 303, Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Yayınlan 1989)
Leblebici Horhor (1923)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Tekfor Nalyan-Dikran Çuhacıyan ikilisinin aynı adlı operetinden)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Behzat Butak, Elena Artinova, Maurice Mea, Tolayan, J enya Godeskaya, Vasfi Rıza Zobu, Refik Kemal Arduman, Ali Rıza, Meddah Sururi, M. Kemal Küçük
Yapım: Kemal Film (Seden Kardeşler)
Konu: Mirasyedi Hurşit ile, leblebici kızı Fadime'nin aşk öyküsü.
Gösterim Tarihi: 7 Aralık 1923
Not: Sessiz çekilen film, Elhamra sinemasında orkestra eşliğinde müzik çalınarak gösterildi.
Ankara Postası (1928)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Francois de Curel'in "La Terre Inhumaine- İnsafsız Toprak" adlı eseri ile Reşat Nuri Güntekin'in "Bir Gece Faciası" adıyla uyarladığı oyundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Münire Eyüp (Neyyire Neyir), Nafia Arcan, ismet Sırrı, Muhsin Ertuğrul, Behzat Butak, Ercüment Behzat Lav, İ Galip Arcan, M. Kemal Küçük, Sait Köknar, Emin Beliğ, Hüseyin Kemal Gürmen, Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Kuvva-i Millicilerle çalışan bir kurye ile, sonunda hedefine ulaşan bir "taaruz emri"nin öyküsü.
Gösterim Tarihi: 2 Ekim 1929
Not: İki buçuk günde 16.575 kişi tarafından izlenerek o güne dek en büyük kasa geliri sağlandı.
Bir Sigara Yüzünden (1928)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: M. Kemal Küçük, Talat Artemel, Vasfi Rıza Zobu, Şaziye Moral, Mahmut Moralı
Yapım: İnhisarlar İdaresi
Konu: Bir sigara tiryakisinin öyküsü.
Not: Kısa öykülü film.
Karım Beni Aldatırsa (1933)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Müzik: Muhlis Sabahattin
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, Feriha Tevfik, Halide Pişkin, İ. Galip Arcan, Muammer Karaca, Bedia Muvahhit, Sami Ayanoğlu, Behzat Butak, Ercüment Behzat Lav, Refik Kemal Arduman, Zeki Alpan, Ferih Egemen
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Bir moda dershanesinde kürek hocalığı yapan Orhan'ın Çapkınlık öyküleri.
Gösterim Tarihi:20 Ocak 1933
Not: Operet türü modasının önünü açan ilk film.
Eleştiri: Film basın tarafından genellikle beğenilmiş, halk ilk operet filmi olarak bir kordelaya büyük ilgi göstermişti. (Bkz. Hikmet Feridun (Es), "Yeni Türkçe Film - Karım Beni Aldatırsa" Akşam gaz., 31 Ocak 1933)
Söz Bir Allah Bir (1933)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet) (Mahmut Yesari'nin Maurice Henneguin ve Pierre Veber'den "Kudret Helvası" adıyla uyarladığı "Et moi j't dis gu'elle T'a fait de l'reil - Sana Göz Kırptı Derim" adlı oyundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Müzik: Muhlis Sabahattin
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, İ. Galip Arcan, Bedia Ştadzer (Muvahhit), Muammer Karaca, Melek Tayfur, Cahide Sonku, Necla Sertel, Semiha Berksoy, Mahmut Moralı, Ferih Egemen, Şevkiye May
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: İki canciğer arkadaş olan Avukat Şadan ile Arnavut Recep'in güldürüsü.
Gösterim Tarihi: 30 Ekim 1933
Not: Operet türünde bir film
Leblebici Horhor Ağa (1934)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet) (Tekfor Nalyan-Dikran Çuhacıyan ikilisinin aynı adlı operetinden)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu, Ferdi Tayfur, Feriha Tevfik, Necla Sertel, Mahmut Moralı, Muammer Karaca, Kadri Ögelman, Fatma Andaç
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Mirasyedi Hurşit beyle, Horhor adlı bir leblebicinin kızı Fadime'nin aşk öyküsü.
Gösterim Tarihi: Mart 1934
Not: Filmin bazı bölümleri İş Bankasından alınan kredi ile tamamlandı. Üçüncü kez çevrilen bu filmin ilk iki çevrimi 1916 ve 1923 yıllarında gerçekleştirilmiştir.
Ödül: 2. Uluslararası Venedik Film Şenliği'nde (1934) "Onur Diploması".
Milyon Avcıları (1934)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet) (Max Neufeld'in 1933'de çevirdiği "Sehnsucht 202" adlı filminden)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Müzik: Muhlis Sabahattin
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, Feriha Tevfik, Necla Sertel, Sami Ayanoğlu, Necdet Mahfi Ayral, Sait Köknar, Ferdi Tayfur, Melek Tayfur, Muammer Karaca, Mahmut Moralı
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Bir ilan bürosuna verilen ilanların karışmasıyla ortaya çıkan komik olayların öyküsü.
Gösterim Tarihi: Ocak 1934
Aynaroz Kadısı (1938)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Necdet Mahfi Ayral (Musahipzade Celal'in aynı adlı oyunundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Şevkiye May, Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu, İ. Galip Arcan, Necla Sertel, Müfit Kiper, Mahmut Moralı, Kadri Ögelman, Emin Beliğ, Nevin Akkaya, Sami Ayanoğlu, Yaşar Ozsoy, Muammer Karaca, Refik Kemal Arduman, Halide Pişkin, Perihan Yanal, Neşet Berküren
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Rüşvet ve kadına düşkün, Aynaroz kadısının çevirdiği dolapların öyküsü.
Gösterim Tarihi: 1 Aralık 1938
Eleştiri: Mevzu ve rejisindeki iptidailikten başka, filmin bazı münasebetsiz derecede açık sahneleri, birçok karilerimizin de mektuplarında yazdıkları gibi bu eser hakkında iyi fikirler beslenmesini icap ettirecek mahiyette değildi. Nitekim hükümet de "Ayranoz Kadısı"nı Türkiye hudutları dışında oynatmamak suretiyle yerinde bir karar vermiş bulunuyor. (Bkz. Rejisör, Yıldız der., s.8, 15 Şubat 1939)
Bir Kavuk Devrildi (1939)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Necdet Mahfi Ayral (Musahipzade Celal'in oyunundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, İ. Galip Arcan, Mahmut Moralı, Emin Beliğ, Vasfi Rıza Zobu, Muammer Karaca, Samiye Hün, Refik Kemal Arduman, Talat Artemel, Feriha Tevfik, Halide Pişkin, Yaşar Özsoy, Sami Ayanoğlu, Sait Köknar, Muazzez Akçay, Mualla Akçay, Şevkiye May
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Bir kavukçu dükkânı sahibi Neşati ile sadrazam olan yakınının öyküsü.
Gösterim Tarihi: 31 Ocak 1939
Not: Bazı açık saçık sahneleri nedeni ile Yunanistan ve diğer ülkelerde filmin gösterimine izin verilmedi. Ayrıca " Aynaroz Kadısı" adlı filmle birlikte her iki yapım "Türk tarihini tezyif edici" bulunarak dönemin bazı milletvekillerinin tepkisini çekti.
Tosun Paşa (1939)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet) (Jean de Letraz'ın "Le Bichon" adlı oyunundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Müzik: Muhlis Sabahattin
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, Mahmut Moralı, Feriha Tevfik, Halide Pişkin, Necla Sertel, Suavi Tedü, Şevkiye May
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Tosun adlı gayri meşru bir çocuğun çevresinde geçen olayların öyküsü.
Gösterim Tarihi: 11 Kasım 1939
Akasya Palas (1940)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Necdet Mahfi Ayral (Mahmut Yesari'nin Georges Feydeau'dan uyarladığı "La puce a L'orielle" adlı oyundan.)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Necdet Mahfi Ayral, Sait Köknar, Vasfi Rıza Zobu, Cahide Sonku, Perihan Yanal, Elefterya, Refik Kemal Arduman, Karakaş, Nelly, Kadri Ögelman
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Birbirlerine benzeyen Kamil ile Cafer'in Akasya Palas otelinde geçen maceralarının öyküsü.
Gösterim Tarihi: 1 Kasım 1940
Yayla Kartalı (1945)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Necdet Mahfi Ayral (Faruk Nafiz Çamlıbel'in oyunundan)
Görüntü Yönetmeni: Yuvakim Filmeridis
Müzik: Sadettin Kaynak
Oynayanlar: Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu, Mahmut Moralı, Hadi Hün, Cahide Sonku, Necla Sertel, Suavi Tedü, Necdet Mahfi Ayral, Sevim (Nevin) Seval, Perihan Çakıl (Tedü), Gülistan Güzey, Reşit Baran, Yaşar Özsoy, Mümtaz Ener
Yapım: Halk Film (Fuat Rutkay)
Şarkılar: Necmi Rıza Ahıskan
Tangolar: Necip Celal( Antel)
Konu: Bir rastlantı sonucu büyük kentte ünlü bir şarkıcı olan Reşit'le, sonunda bara düşen sevgilisi Nermin'in dramı.
Gösterim Tarihi: 18 Aralık 1945
Harman Sonu "Köy Güzeli" (1946)
Yönetmen ve Senaryo: Hadi Hün
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar, Yuvakim Filmeridis
Müzik: Zeki Duygulu
Oynayanlar: Suzan Yakar, İsmail Dümbüllü, Haluk Sarıcı, Mümtaz Ener, Yaşar Nezihi, Mehmet Karaca, Ahmet Güldürür, Muazzez Ülkerer, Cemil Cankat, Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu
Yapım: Halk Film (Fuat Rutkay)
Konu: Köyün güzel kızıyla, ona âşık olan iki gencin öyküsü.
Not: Suzan Yakar, filmde tam 12 şarkı okudu.
Kara Koyun (1946)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Ercüment Er (Nazım Hikmet)
Görüntü Yönetmeni: Yuvakim Filmeridis
Müzik: Mustafa Sarısözen
Oynayanlar: Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu, Mahmut Moralı, Hadi Hün, Nevin Seval, Perihan Yanal, Mümtaz Ener, Haluk Sarıcı, Nafia Arcan, Kadri Ögelman
Yapım: Halk Film (Fuat Rutkay)
Şarkılar: Mefharet Yıldırım, Necmi Rıza
Konu: Bir Yörük obası beyinin kızı Hatçe ile Çoban Selim'in sonları ölümle biten aşk öyküsü.
Eleştiri: Senaryoyu yazan Ercüment Er, bazı teferruatı tahrif etmesine rağmen eserinde muvaffak olmuş sayılır. Bundan sonraki hatalar rejisör ve artistlere aittir. (Nimet İdüz, Son Saat gaz., 15 Mart 1947)
Edi İle Büdü (1952)
Yönetmen: Şadan Kamil
Senaryo: Burhan Felek
Görüntü Yönetmeni: Fethi Mürenler
Oynayanlar: Münir Özkul, Vasfi Rıza Zobu, Nana Aslanoğlu, Nubar Terziyan, Rauf Ulukut, Turan Göker, Salih Tozan
Yapım: Atlas Film (Nazif Duru)
Konu: İki arkadaşın güldürüsü.
Gösterim Tarihi: 5 Şubat 1953
Edi İle Büdü Tiyatrocu (1952)
Yönetmen: Şadan Kamil
Senaryo: Burhan Felek
Görüntü Yönetmeni: Şadan Kamil
Dans: Rondelles Balesi
Dekor: Mümtaz Yener
Oynayanlar: Vasfi Rıza Zobu, Münir Özkul, Neriman Köksal, Necdet Mahfi Ayral, Kenan Büke, Şevki Artun, Dursune Şirin, Nubar Terziyan, Salih Tozan, Mücap Ofluoğlu
Yapım: Atlas Film (Nazif Duru)
Konu: Evden kovulan iki tembel bacanakla zengin bir ev hizmetçisinin güldürüsü.
SAYGILAR!..
Asıl ismi: Mehmed Vasfi Rıza
Doğum: 5 Aralık 1902 – İstanbul / Beyazıt
Babası: Topçu Miralay Hasan Rıza Bey
Ölüm: 23 Kasım 1992 – İstanbul (Esnaf Hastanesi)
Eğitim: Güzel Sanatlar Akademisi
(Tiyatro ve sinema oyuncusu ve tiyatro yönetmeni)
Bayezid Rüştiyesinde, Kuleli Askeri Lisesinde, Alman Ticaret Mektebinde ve Sanayi-i Nefise Mektebinde (GüzelSanatlarAkademisinde) öğrenim gördü. 1917'de Darülbedayi’nin tiyatro okuluna girdi. Bu okula devam ederken küçük rollerle sahneye çıktı. 1921'de bir müddet Türk Tiyatrosunda rol aldı. 1923'te Şehir Tiyatrosunda oyuncu olarak çalışmaya başladı.
Güldürü adı altında Osmanlı devlet ve toplum hayatı ve kurumlarıyla alay edici eserler veren Musahipzade Celal'in Aynaroz Kadısı ve Bir Kavuk Devrildi gibi oyunlarında rol aldı. Özellikle 18. yüzyıl Osmanlı hayatı ve asli şahsiyetlerinin yozlaştırılarak anlatıldığı bu oyunlardan sonra Nazım Hikmet'ten sahneye uyarlanan Kafatası oyununda oynadı.
Ekrem Reşit Rey'den Lüküs Hayat ve Deli Dolu, Nalyan'dan Leblebici Horhor, Goldoni'den İki Efendinin Uşağı, Cevat Fehmi Başkut'tan Paydos, Daniel Riche'den Hisse-i Şayia adlı oyunlarda rol yaptı. Sinemada da Bican Efendi Vekilharç, Ateşten Gömlek, Karım Beni Aldatırsa, Söz Bir Allah Bir, Aynaroz Kadısı, Tosun Paşa, Kızılırmak (Karakoyun), Edi ile Büdü Vasfi Rıza Zobu'nun rol aldığı filmlerdir.
Şehir Tiyatrolarında oyuncu, yönetmen ve idareci olarak vazife yapan Vasfi Rıza Zobu, son olarak 1972'de Cevat Fehmi Başkut'un Buzlar Çözülmeden adlı oyununda sahneye çıktı. Daha sonra İstanbul Şehir Tiyatroları genel sanat yönetmenliğine getirildi. 1975'te yaş haddinden emekli oldu. 1981'de tekrar getirildiği bu vazifeden 1984'te ayrıldı. 24 Kasım 1992'de İstanbul'da öldü.
Gazete ve dergilerde tiyatro konusunda birçok yazıları yayınlanmış olan Vasfi Rıza Zobu, rol aldığı oyun ve filmlerde tiyatroculuk ve sanat yönüyle kendine has bir üslup geliştirmiştir. Ancak rol aldığı eserlerde Müslüman-Türk milletinin tarihi, milli, ahlaki ve manevi şahsiyet ve değerlerini küçültücü ve alay edici temaları işlemesi sebebiyle, sanat hayatına gölge düşürmüştür. Türk tiyatro tarihi konusunda önemli bir kaynak özelliği taşıyan ve Önce Şehir Tiyatrosunun dergisi Türk Tiyatrosu'nda yayımlanan hatıraları daha sonra “O Günden Bu Güne Anılar” adıyla kitap haline getirildi.
FİLMLERİ:
Bican Efendi Vekilharç (1921)
Daha önce incelendi.
Sinemaya Emek Verenler: “Bican Efendi Vekilharç” Filmi
Boğaziçi Esrarı "Nur Baba" (1922)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun romanından)
Görüntü Yönetmeni: Fuat Uzkınay
Oynayanlar: Muhsin Ertuğrul, Küçük Kemal, Refik Kemal Arduman, Madam Sarmatova, Vasfi Rıza Zobu, Behzat Butak, İ. Galip Arcan, Emin Beliğ, Aznif Mınakyan, Vahram Papazyan, Helena Antinova, Hakkı Necip Ağrıman, Anna Mariyeviç, Ali Rıza
Yapım: Kemal Film (Şakir Seden)
Konu: Tekkesini zengin ve güzel kadınlar için bir tuzak olarak kullanan, şehvet düşkünü bir Bektaşi Şeyhi'nin öyküsü.
Gösterim Tarihi: 13 Aralık 1923
Not 1: Filmin dış sahneleri çekilirken Eyüp Camisi'nin avlusu Bektaşiler tarafından basıldı. Saldırı sırasında bazı oyuncuları tartakladılar ve filmin çekimi ancak polis kuvvetlerinin koruması altında tamamlandı. Daha sonra ise yeni bir olaya meydan verilmemesi için İşgal Kuvvetleri yönetimi filmi yasakladı ve film ancak İstanbul'un kurtuluşundan sonra gösterime girebildi. (Bkz.: Rakım Çalapala, "Stüdyoya Baskın", Yıldız der. s. 132, 1 Ağustos 1944)
Not 2: Filmi çekme makinesini parçalamak amacıyla belki yüzlerce kişi kameranın üzerine saldırdı. O aralık derviş kıyafetiyle rol yapan ünlü aktör Vahram Papazyan, ancak kaçmak suretiyle canını kurtardı. Vahram'ın kaçmasıyla boşalan Derviş Figani rolünü ben yüklendim. Filmi, dinci çevrelerin karşı tepkilerinden kurtarmak amacıyla, adını değiştirerek Boğaziçi'nin Esrarı diye seyirciye sundular. (Bkz.: Muhsin Ertuğrul,Benden Sonra Tufan Olmasın!. Sh. 300-301, Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Yayınları 1989)
İstanbul'da Bir Facia-i Aşk "Şişli Güzeli Mediha Hanımın Facia-i Katli" (1922)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Günlük bir olaya dayanan ilk özgün senaryo)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Anna Mariyeviç, Behzat Bu tak, Roza Felekyan, Onnik Binemeciyan, Vahram Papazyan, Emin Beliğ, Liane Console, Refik Kemal Arduman, Vasfi Rıza Zobu, Aznif Mınakyan, Siranuş Aleksenyan, Matmazel Blanche
Yapım: Kemal Film (Şakir Seden)
Konu: Şişli güzeli olarak ün yapan Mediha adlı bir fahişeyle, onu öldüren dostu Hamdi Bey'in dramatik öyküsü.
Gösterim Tarihi: 20 Kasım 1922
Not: İlk özel sinema kuruluşu Kemal Film şirketi ile Muhsin Ertuğrul'un Türkiye'de yönettiği ilk filmi. (Bkz. Rakım Çalapala, Yıldız der. s. 34. 1 Eylül 1944)
Ateşten Gömlek (1923)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Halide E. Adıvar’ın romanından)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Muhsin Ertuğrul, Bedia Muvahhit, Emin Beliğ, Sait Köknar, Neyyire Neyir, Behzat Butak, Hakkı Necip Ağrıman, Vasfi Rıza Zobu, Refik Kemal Arduman, Panayot
Yapım: Kemal Film (Seden Kardeşler)
Konu: Yunanlıların işgali sırasında eşi ve çocuğu öldürülen Ayşe ile İhsan'ın sonları ölümle biten öyküsü.
Gösterim Tarihi: 23 Nisan 1923
Not: İlk "Kurtuluş Savaşı filmi denemesi". Türk asıllı kadın oyuncuların sinemaya girdikleri ilk film (Neyyire Neyir, Bedia Muvahhit). "Ateşten Gömlek" sinemalarda iki ayrı bölüm olarak yani çift bilet karşılığı izleyiciye sunuldu. (Muhsin Ertuğrul, Benden Sonra Tufan Olmasın!. Sh. 303, Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı Yayınlan 1989)
Leblebici Horhor (1923)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Tekfor Nalyan-Dikran Çuhacıyan ikilisinin aynı adlı operetinden)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Behzat Butak, Elena Artinova, Maurice Mea, Tolayan, J enya Godeskaya, Vasfi Rıza Zobu, Refik Kemal Arduman, Ali Rıza, Meddah Sururi, M. Kemal Küçük
Yapım: Kemal Film (Seden Kardeşler)
Konu: Mirasyedi Hurşit ile, leblebici kızı Fadime'nin aşk öyküsü.
Gösterim Tarihi: 7 Aralık 1923
Not: Sessiz çekilen film, Elhamra sinemasında orkestra eşliğinde müzik çalınarak gösterildi.
Ankara Postası (1928)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul (Francois de Curel'in "La Terre Inhumaine- İnsafsız Toprak" adlı eseri ile Reşat Nuri Güntekin'in "Bir Gece Faciası" adıyla uyarladığı oyundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Münire Eyüp (Neyyire Neyir), Nafia Arcan, ismet Sırrı, Muhsin Ertuğrul, Behzat Butak, Ercüment Behzat Lav, İ Galip Arcan, M. Kemal Küçük, Sait Köknar, Emin Beliğ, Hüseyin Kemal Gürmen, Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Kuvva-i Millicilerle çalışan bir kurye ile, sonunda hedefine ulaşan bir "taaruz emri"nin öyküsü.
Gösterim Tarihi: 2 Ekim 1929
Not: İki buçuk günde 16.575 kişi tarafından izlenerek o güne dek en büyük kasa geliri sağlandı.
Bir Sigara Yüzünden (1928)
Yönetmen ve Senaryo: Muhsin Ertuğrul
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: M. Kemal Küçük, Talat Artemel, Vasfi Rıza Zobu, Şaziye Moral, Mahmut Moralı
Yapım: İnhisarlar İdaresi
Konu: Bir sigara tiryakisinin öyküsü.
Not: Kısa öykülü film.
Karım Beni Aldatırsa (1933)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Müzik: Muhlis Sabahattin
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, Feriha Tevfik, Halide Pişkin, İ. Galip Arcan, Muammer Karaca, Bedia Muvahhit, Sami Ayanoğlu, Behzat Butak, Ercüment Behzat Lav, Refik Kemal Arduman, Zeki Alpan, Ferih Egemen
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Bir moda dershanesinde kürek hocalığı yapan Orhan'ın Çapkınlık öyküleri.
Gösterim Tarihi:20 Ocak 1933
Not: Operet türü modasının önünü açan ilk film.
Eleştiri: Film basın tarafından genellikle beğenilmiş, halk ilk operet filmi olarak bir kordelaya büyük ilgi göstermişti. (Bkz. Hikmet Feridun (Es), "Yeni Türkçe Film - Karım Beni Aldatırsa" Akşam gaz., 31 Ocak 1933)
Söz Bir Allah Bir (1933)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet) (Mahmut Yesari'nin Maurice Henneguin ve Pierre Veber'den "Kudret Helvası" adıyla uyarladığı "Et moi j't dis gu'elle T'a fait de l'reil - Sana Göz Kırptı Derim" adlı oyundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Müzik: Muhlis Sabahattin
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, İ. Galip Arcan, Bedia Ştadzer (Muvahhit), Muammer Karaca, Melek Tayfur, Cahide Sonku, Necla Sertel, Semiha Berksoy, Mahmut Moralı, Ferih Egemen, Şevkiye May
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: İki canciğer arkadaş olan Avukat Şadan ile Arnavut Recep'in güldürüsü.
Gösterim Tarihi: 30 Ekim 1933
Not: Operet türünde bir film
Leblebici Horhor Ağa (1934)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet) (Tekfor Nalyan-Dikran Çuhacıyan ikilisinin aynı adlı operetinden)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu, Ferdi Tayfur, Feriha Tevfik, Necla Sertel, Mahmut Moralı, Muammer Karaca, Kadri Ögelman, Fatma Andaç
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Mirasyedi Hurşit beyle, Horhor adlı bir leblebicinin kızı Fadime'nin aşk öyküsü.
Gösterim Tarihi: Mart 1934
Not: Filmin bazı bölümleri İş Bankasından alınan kredi ile tamamlandı. Üçüncü kez çevrilen bu filmin ilk iki çevrimi 1916 ve 1923 yıllarında gerçekleştirilmiştir.
Ödül: 2. Uluslararası Venedik Film Şenliği'nde (1934) "Onur Diploması".
Milyon Avcıları (1934)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet) (Max Neufeld'in 1933'de çevirdiği "Sehnsucht 202" adlı filminden)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Müzik: Muhlis Sabahattin
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, Feriha Tevfik, Necla Sertel, Sami Ayanoğlu, Necdet Mahfi Ayral, Sait Köknar, Ferdi Tayfur, Melek Tayfur, Muammer Karaca, Mahmut Moralı
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Bir ilan bürosuna verilen ilanların karışmasıyla ortaya çıkan komik olayların öyküsü.
Gösterim Tarihi: Ocak 1934
Aynaroz Kadısı (1938)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Necdet Mahfi Ayral (Musahipzade Celal'in aynı adlı oyunundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Şevkiye May, Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu, İ. Galip Arcan, Necla Sertel, Müfit Kiper, Mahmut Moralı, Kadri Ögelman, Emin Beliğ, Nevin Akkaya, Sami Ayanoğlu, Yaşar Ozsoy, Muammer Karaca, Refik Kemal Arduman, Halide Pişkin, Perihan Yanal, Neşet Berküren
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Rüşvet ve kadına düşkün, Aynaroz kadısının çevirdiği dolapların öyküsü.
Gösterim Tarihi: 1 Aralık 1938
Eleştiri: Mevzu ve rejisindeki iptidailikten başka, filmin bazı münasebetsiz derecede açık sahneleri, birçok karilerimizin de mektuplarında yazdıkları gibi bu eser hakkında iyi fikirler beslenmesini icap ettirecek mahiyette değildi. Nitekim hükümet de "Ayranoz Kadısı"nı Türkiye hudutları dışında oynatmamak suretiyle yerinde bir karar vermiş bulunuyor. (Bkz. Rejisör, Yıldız der., s.8, 15 Şubat 1939)
Bir Kavuk Devrildi (1939)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Necdet Mahfi Ayral (Musahipzade Celal'in oyunundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, İ. Galip Arcan, Mahmut Moralı, Emin Beliğ, Vasfi Rıza Zobu, Muammer Karaca, Samiye Hün, Refik Kemal Arduman, Talat Artemel, Feriha Tevfik, Halide Pişkin, Yaşar Özsoy, Sami Ayanoğlu, Sait Köknar, Muazzez Akçay, Mualla Akçay, Şevkiye May
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Bir kavukçu dükkânı sahibi Neşati ile sadrazam olan yakınının öyküsü.
Gösterim Tarihi: 31 Ocak 1939
Not: Bazı açık saçık sahneleri nedeni ile Yunanistan ve diğer ülkelerde filmin gösterimine izin verilmedi. Ayrıca " Aynaroz Kadısı" adlı filmle birlikte her iki yapım "Türk tarihini tezyif edici" bulunarak dönemin bazı milletvekillerinin tepkisini çekti.
Tosun Paşa (1939)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Mümtaz Osman (Nazım Hikmet) (Jean de Letraz'ın "Le Bichon" adlı oyunundan)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Müzik: Muhlis Sabahattin
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Vasfi Rıza Zobu, Mahmut Moralı, Feriha Tevfik, Halide Pişkin, Necla Sertel, Suavi Tedü, Şevkiye May
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Tosun adlı gayri meşru bir çocuğun çevresinde geçen olayların öyküsü.
Gösterim Tarihi: 11 Kasım 1939
Akasya Palas (1940)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Necdet Mahfi Ayral (Mahmut Yesari'nin Georges Feydeau'dan uyarladığı "La puce a L'orielle" adlı oyundan.)
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar
Oynayanlar: Hazım Körmükçü, Necdet Mahfi Ayral, Sait Köknar, Vasfi Rıza Zobu, Cahide Sonku, Perihan Yanal, Elefterya, Refik Kemal Arduman, Karakaş, Nelly, Kadri Ögelman
Yapım: İpek Film (İpekçi Kardeşler)
Konu: Birbirlerine benzeyen Kamil ile Cafer'in Akasya Palas otelinde geçen maceralarının öyküsü.
Gösterim Tarihi: 1 Kasım 1940
Yayla Kartalı (1945)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Necdet Mahfi Ayral (Faruk Nafiz Çamlıbel'in oyunundan)
Görüntü Yönetmeni: Yuvakim Filmeridis
Müzik: Sadettin Kaynak
Oynayanlar: Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu, Mahmut Moralı, Hadi Hün, Cahide Sonku, Necla Sertel, Suavi Tedü, Necdet Mahfi Ayral, Sevim (Nevin) Seval, Perihan Çakıl (Tedü), Gülistan Güzey, Reşit Baran, Yaşar Özsoy, Mümtaz Ener
Yapım: Halk Film (Fuat Rutkay)
Şarkılar: Necmi Rıza Ahıskan
Tangolar: Necip Celal( Antel)
Konu: Bir rastlantı sonucu büyük kentte ünlü bir şarkıcı olan Reşit'le, sonunda bara düşen sevgilisi Nermin'in dramı.
Gösterim Tarihi: 18 Aralık 1945
Harman Sonu "Köy Güzeli" (1946)
Yönetmen ve Senaryo: Hadi Hün
Görüntü Yönetmeni: Cezmi Ar, Yuvakim Filmeridis
Müzik: Zeki Duygulu
Oynayanlar: Suzan Yakar, İsmail Dümbüllü, Haluk Sarıcı, Mümtaz Ener, Yaşar Nezihi, Mehmet Karaca, Ahmet Güldürür, Muazzez Ülkerer, Cemil Cankat, Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu
Yapım: Halk Film (Fuat Rutkay)
Konu: Köyün güzel kızıyla, ona âşık olan iki gencin öyküsü.
Not: Suzan Yakar, filmde tam 12 şarkı okudu.
Kara Koyun (1946)
Yönetmen: Muhsin Ertuğrul
Senaryo: Ercüment Er (Nazım Hikmet)
Görüntü Yönetmeni: Yuvakim Filmeridis
Müzik: Mustafa Sarısözen
Oynayanlar: Behzat Butak, Vasfi Rıza Zobu, Mahmut Moralı, Hadi Hün, Nevin Seval, Perihan Yanal, Mümtaz Ener, Haluk Sarıcı, Nafia Arcan, Kadri Ögelman
Yapım: Halk Film (Fuat Rutkay)
Şarkılar: Mefharet Yıldırım, Necmi Rıza
Konu: Bir Yörük obası beyinin kızı Hatçe ile Çoban Selim'in sonları ölümle biten aşk öyküsü.
Eleştiri: Senaryoyu yazan Ercüment Er, bazı teferruatı tahrif etmesine rağmen eserinde muvaffak olmuş sayılır. Bundan sonraki hatalar rejisör ve artistlere aittir. (Nimet İdüz, Son Saat gaz., 15 Mart 1947)
Edi İle Büdü (1952)
Yönetmen: Şadan Kamil
Senaryo: Burhan Felek
Görüntü Yönetmeni: Fethi Mürenler
Oynayanlar: Münir Özkul, Vasfi Rıza Zobu, Nana Aslanoğlu, Nubar Terziyan, Rauf Ulukut, Turan Göker, Salih Tozan
Yapım: Atlas Film (Nazif Duru)
Konu: İki arkadaşın güldürüsü.
Gösterim Tarihi: 5 Şubat 1953
Edi İle Büdü Tiyatrocu (1952)
Yönetmen: Şadan Kamil
Senaryo: Burhan Felek
Görüntü Yönetmeni: Şadan Kamil
Dans: Rondelles Balesi
Dekor: Mümtaz Yener
Oynayanlar: Vasfi Rıza Zobu, Münir Özkul, Neriman Köksal, Necdet Mahfi Ayral, Kenan Büke, Şevki Artun, Dursune Şirin, Nubar Terziyan, Salih Tozan, Mücap Ofluoğlu
Yapım: Atlas Film (Nazif Duru)
Konu: Evden kovulan iki tembel bacanakla zengin bir ev hizmetçisinin güldürüsü.
SAYGILAR!..
Son düzenleme: