scanfan
Yönetici
- 25 Eyl 2013
- 7,208
- 76,121
WILL EISNER - Tanrı'yla Bir Sözleşme
ve Diğer Harap Apartman Hikâyeleri (Çeviri/Balonlama)
A Contract With God and Other Tenement Stories (İngilizce Orijinal Adı)
Çıkış Yılı: 1978 (2000'de 6. Baskı)
Hikaye ve Çizimler Will Eisner
Çeviri & Balonlama: scanfan
Yayıncı: Baronet Books (1978); DC Comics (2000)
193 sayfa, 190 MB, 1500 px, CBR
Fontlar: Bigelow Rules, Kanisah (kapak); Book Antique, BankGothic (Sunum, Önsöz vs);
Minya Nouvelle (ara yazılar); CCWildWords (balonlar)
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
(MediaFire)
Beş yıl önce bu grafik romanın orijinalini sunarken başlığını "Tanrıyla Bir Anlaşma ve Diğer Salaş Apartman Hikâyeleri" olarak çevirmiştim. "Salaş" sözcüğü daha ziyade sebze meyve satışı yapılan tahtadan yapılma derme çatma baraka dükkanlar için kullanılıyor. Burada tarif edilen çok katlı konutların yapısına pek uymuyor. O nedenle buradaki çeviride salaş yerine "harap" sözcüğünü kullandım. "Tenement" ise bize oldukça yabancı bir kavram (gerçi bazı Amerikan filmlerinde bunlardan sıklıkla görürüz). Tam olarak apartman dairesi de değil, içinde oturanlar dairelerin sahipleri değil, yoksul kiracılarıdır (apartmanın tamamı genelde bir kişiye aittir). Çok kiracılı ucuz apartmanlar ve eski bakımsız binalar için de "tenement" deniyor. Apartmanın daireleri için ayrıca "railroad apartment" diye bir deyim kullanılıyor. Yani bunlar tıpkı bir trenin vagonları gibi sıra/dizi odalı, bir giriş veya koridorları olmadan odaları yan yana dizilmiş dar cepheli daireler. Bunlar için sözlüklerde bir de "Gecekondu" karşılığı var, ama bunlar gecekondu da değil, yasal binalar. Bizde eskiden bunlara benzetebileceğimiz bazı yapılar vardı: "Aile evleri". Bunlar İzmir'deydiler (duyduğuma göre hala varmış, ben 1970'lerde görmüştüm, orada oturan birinden kitap satın almıştım). Bunlara "Yahudi Evleri" de denirdi, zira 1492'de İspanya'dan zoraki göçle Osmanlı'ya gelen Sefarad Yahudileri başlarda bu tip evlerde otururmuş. Yahudilerin buralardan gitmesiyle de bu evler Anadolu'dan gelen çok yoksul yurttaşların oturdukları yerler olmuştu ve çok haraplaşmışlardı. Bir avluya bakan tek göz odalardan oluşan bu evlerde tuvalet, tulumba, kuyu, çeşme vs birçok şey ortaktı. Avlunun dış kapısı kapatıldığında dış dünyayla irtibat kesilirmiş. Yarı otobiyografik Grafik romandaki mahalle karakterlerinin ve yazar Will Eisner'ın da Yahudi kökenli olduğu göz önüne alınırsa belki aralarında bir bağ kurulabilir diye düşünüyorum. Yahudilerin bulundukları ülkelerde belki de kendilerini koruma gereksinimi duymaları nedeniyle bu tür gettovari yapılarda dışa kapalı olarak yaşamayı tercih ettikleri düşünülebilir. Son bir not: İzmir'deki "Aile Evleri"nin (Yahudi Evleri) bir diğer adı da "Kortejo". Portekizce konuşulan ülkelerdeki tenement'lara "Cortiço" deniyormuş. Ne kadar benziyorlar değil mi?
Çizgi roman endüstrisine ve "literatüre resmi olarak "grafik roman" terimini kazandıran kitabın bu olduğunu tekrar hatırlatayım, zaten bunu önsözde Will Eisner da belirtmiş. Aslında çok eski yıllardan beri "grafik roman" kategorisine sokulabilecek çizgi romanlar vardı ama "A Contract With God" bu terimin içinde basılı olarak yer aldığı ilk kitap, dolayısıyla "grafik roman" tabirinin resmen endüstride kullanıldığı ilk kitap olma ünvanını taşıyor. Böylece Will Eisner çizgi roman sektörüne yeni bir kategori kazandırmış oldu.
Grafik romanın ilk çıkış tarihi 1978 (Baronet Books). Sonra defalarca yeni baskılar yapmış (2000 yılında 6. baskı DC'den). Eisner 1917-2005 tarihleri arasında yaşamıştı. Bu grafik romanda Eisner kendisinin de içinde yaşadığı 1930'ların New York'unu anlatıyor. Romanda Bronx mahallesindeki fakir apatmanlarda yaşayan birtakım insanların yaşantıları ve düşleri tasvir ediliyor. Çizer olayları kendi gençlik anılarına dayandırmış. Bu grafik roman bir üçlemenin de ilk kitabı. "Tanrı'yla Bir Sözleşme Üçlemesi" şu kitaplardan oluşuyor: A Contract with God (Tanrıyla Bir Sözleşme, 1978), A Life Force (Hayat Gücü, 1988) ve Dropsie Avenue (Dropsie Bulvarı, 1995). "Tanrı'yla Bir Sözleşme" romanında 4 hikaye var. Bunlar birbirinden bağımsız ama hep aynı mahallede ve aynı binada geçiyor. Sonuncu hikayenin Will Eisner'ın kendi hayat öyküsü olduğu söyleniyor. Hatta bu hikayedeki bazı isimler kendi ismiyle ve ailesinden isimlerle birebir örtüşüyor.
Kitap hakkında yazanlardan biri Will Eisner'ı çizgi romanın "Eisenstein"ı olarak nitelendirilmiş. Will Eisner bir dönem eğitim kitapları da resimlemişti (buna önsözde üstünkörü değinmiş). Amerikan ordusu için hem kolay anlaşılır hem de eğlenceli çizgili el kitapları üretmişti. Bunların bir örneğini Çizgi Diyarı'nda sunmuştum: M-16 Tüfeği El Kitabı
Çeviride çok sayıda ilginç, anlaşılmayan sözcükle karşılaştım (karşlıkları sözlüklerde yoktu). Bazı sözcükler karakterlerin telaffuzlarından kaynaklanan çarpıtılmış şekliyle yazılmış sözcüklerdi, onları tahminle çözdüm.(Mesela: s.129 "Did he hoit you dollink?" "Did he hurt you darling?"in çarpık yazılışı. "Seni incitti mi canım?" anlamında; Ya da "t'meetcha"= "to meet you" ; "sizzin"= "season" gibi) Bazıları da Will Eisner'ın da mensubu olduğu Yahudi Cemaatinin dili olan Yidiş'ten (Yahudi Almancası) gelen sözcüklerdi. Bunlardan biri "noojink"ti ki hiçbir sözlükte rastlamadım, tam es geçecektim ki Eisner üzerine yazılmış Almanca bir
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
bu sözcüğe rastladım, makine çevirisiyle bunun "baş belası, sinir bozucu" anlamına geldiğini öğrendim (gerçi karakterin jest ve mimiklerinden ben de bu anlamı çıkarmıştım!). Bu doktora tezinde bu gibi sözcüklerin uzun uzadıya açıklandığı geniş bir bölüm yer alıyordu, romanda da normal sözlüklerde olmayan bir sürü bu Yidiş kökenli sözcük vardı. Doğrusunu söylemek gerekirse, şayet bu tezi bulmamış olsaydım çevirilerin bazı kısımları biraz tahmini (yorumlu) olacaktı. İlginç geldiği için not etmek istedim.Umarım beğenirsiniz.
Saygılarımla.
Not: Romandaki 2. Hikaye olan "Sokak Şarkıcısı"nda adı geçen "The Sheik of Araby" 1921 tarihli popüler bir caz şarkısıydı. Birçok filmde, bu arada "Muhteşem Gatsby" filminde de kullanıldı. 'Kükreyen 20'ler" den çok tatlı bir şarkı:
The Sheik of Araby (1921)
Son düzenleme:
