GİRİŞ
Kahramanlar Kahramanı Cimmerialı Conan, ilk olarak Cross Plains Texas’ta Robert Ervin Howard (1906-36) tarafından yaratılmıştır. Howard, aktif bir pulp yazarıydı, kariyeri de pulp-magazin sahasının en fazla genişlediği döneme rastlar. Hepsi aynı formatta, (yaklaşık 6,5 × 10 inç) ve siyah beyaz, kapaksız kağıda basılmış sürüyle periyodik yayın vardı. Şu anda bu dergiler eski başlıklarını farklı bir format halinde sürdüren birkaçı dışında kaybolmuştur.
Edebi kariyerinin kısa on yılı esnasında Howard fantezi, bilim kurgu, Westernler, spor öyküleri, dedektif öyküleri, tarihsel kurgular, doğu maceraları öyküleri ve benzerlerini yazdı. Oysa tüm kahramanları arasında en fazla ilgi çekeni Cimmerialı Conan oldu. Fantezi tarzındaki Conan öyküleri, Howard’ın çalışması, popülarite açısından sadece J.R.R. Tolkien’inki tarafından geçilebildi.
Peaster Texas’ta doğan Howard, bitişik eyaletlere ve Meksika’ya kısa ziyaretler dışında tüm yaşamını bu eyalette geçidi. Babası, kaba, baskıcı tutumlu Arkansaslı bir sınır hekimiydi ve bir taşra olarak saygınlık kazanmıştı. Robert Howard’ın Texas Dallas’ta doğan annesi, kendisini sosyal olarak kocasından ve buna bağlı olarak ailenin 1919’da yerleştiği Cross Plains halkının tümünden üstün sayıyordu.
Ebeveynleri, daha çok da annesi, tek çocuklarına aşırı sahiplenmeci bir tutum içindeydi. Robert bir delikanlı olduğunda ihtiyatlı bir bekçi olarak tepesinde dikilir, kimlerle arkadaşlık kurulacağına karar verirdi. Son iki yılında genç bir kadın, bir öğretmenle sık sık flört etse de, Annesi yetişkinliğinde, aktif olarak kızlarla ilgili işlerde sürekli olarak cesaretini kırardı. Robert aralıklarla hastalanan annesine körü körüne adanmıştı; bir otomobil satın aldığı zaman, onu Texas etrafında uzun gezilere götürüyordu.
Çocukken sıska ve itilip kakılan Robert, iri yarı güçlü bir yetişkin oldu. Çoğu kas olmak üzere yaklaşık doksan kilo çekiyordu. Kum çuvalına vurup, ağırlık kaldırarak fiziğini oluşturmuştu. Favori sporu, aktif veya pasif bokstu; aynı zamanda bir futbol hayranına dönüşmüştü. Çetin görünüşüne rağmen Robert Howard iştahlı bir kitap kurduydu. Hızlı ve ne bulursa okuyan biri olarak, birkaç saat içinde bir halk kütüphanesindeki tüm bir rafı dolaşırdı.
Henüz bir yeniyetmeyken, bir edebiyat kariyerini izlemeye karar verdi. 1928’de babasının ona serbest bir yazar olmayı denemesi için izin vermesinden önce şart koştuğu, daha geleneksel bir meslek edinmesi için Texas Brownwood’deki Howard Payne Akademisindeki muhasebe kurslarının birinci yılını bitirdi. Bu sürenin sonunda satışları mütevazı da olsa, kendi eğilimlerini takip etmeye izin vermek için ailesini yeterince cesaretlendirmişti.
Robert aynı zamanda, zekâ, cazibe, büyüleyici bir muhabbet ve zifiri bir bunalım, umutsuzluk ve insanlardan nefret etme arasında gidip gelen kasvetli bir ruh hali de geliştiriyordu. Kafayı intiharla bozduğunda, yeniyetmelikten daha yeni çıkmıştı. Bu tutku yaşamı boyunca arttı ve derinleşti. Ailesi ve biraç arkadaşı, rastgele imaları yüzünden, annesi olmadan yaşamaya niyeti olmadığını biliyordu ama kimse bu örtülü tehditleri ciddiye almadı.
1936’da Robert Howard Cross Plains’te en iyi kazanan adamlardan biri ve önde gelen bir pulp yazarıydı. Sağlıklı olmanın tadını çıkarıyordu, uyumlu bir işi, yeterince gelişi, arkadaş ve hayranlardan büyüyen bir halkası ve umut verici bir edebi geleceği vardı. Fakat Annesi tüberkülözden ölüm döşeğindeydi. Annesinin yok edici bir koma içinde olduğunu öğrendiği zaman, dışarı çıktı, arabasına gitti ve kafasına bir kurşun sıktı.
1926’dan 1930’a kadar Robert Howard, bir kıta krallığında krala dönüşen kayıp Atlantisli Kull denilen bir barbar kahraman hakkında bir dizi fantezi yazdı. Howard, bu öykülerle sınırlı bir başarı elde etti: Dokuz Kull öyküsü tamamlandı, sadece üçü satıldı. Bunlar 1923’ten 1954’e kadar yayınlanan fantezi ve bilim kurgu dergisi olan Weird Tales’te göründüler. Sözcük fiyatları düşük ve ödemeler sık sık geç kalsa da, Weird Tales aynı zamanda Howard’ın en güvenilir pazarı olduğunu kanıtlamıştır.
1932’de Kull öykülerinin satılmamasından sonra dosyalayıp kaldırdığı seriye ilgisi gevşeyen Howard bu öykülerden birini kahramanını Conan olarak değiştirip, doğaüstü bir unsur ekleyerek yeniden yazdı; “Phoenix on the Sword”-Kılıçtaki Anka Kuşu çn.-Weird Tales’te Aralık 1932’de yayınlandı. Bu öykü anında popülarite kazandı ve birkaç yıl boyunca Conan öyküleri Howard’ın çalışma zamanının büyük bir bölümünü işgal etti. Bu öykülerden on yedisi Howard’ın sağlığında yayınlandı; diğerleri ise ya reddedildi, ya tamamlanmadı. Bazı mektuplardan, Howard’ın tüm vaktini Westernlere ayırmak için Conan’la ilişkisini kestiği de düşünülmüştür.
Conan hem Kral Kull’un geliştirilmiş hali, hem de bizzat Robert Howard’ın idealleştirilmesidir—Howard’ın hayalindeki kişi. Howard barbarları ve barbar yaşamını, Rudyard Kipling, Jack London ve Edgar Rice Burroughs’un, kendisini etkileyen herkesin yaptığı gibi idealize eder. Conan devasa güce ve yapıya sahip kaba, haşin, köksüz, vahşi, gezgin, sorumsuz bir maceracıdır; Howard’ın —ki kendi yaşamı sakin, münzevi, soğuk, kendi halindedir—kendi kendini hayal ettiği gibidir. Conan Texsas sınır kahramanı Kocaayak Wallace, Burrough’un Tarzan’ı ve A.D.Howden Smith’in Viking Kahramanı Swain’ini Howard’ın kendi kasvetli ruh halinden bir tutamla birleştirir.
Howard, H. P. Lovecraft’a bir mektupta, Conan’ın niteliklerini anlatır: “hiçlikten tamamen yetişkin halde çıktı ve kendi maceralarının destanını kayda koyuldu… O basitçe, tanıdığım birçok insanın bir birleşimidir… Ödül avcıları, silahşörler, içki kaçakçıları, petrol sahası kabadayıları, kumarbazlar ve kendileriyle temas kurduğum dürüst işçiler. Bunların hepsini birleştirerek, Cimmerialı Conan dediğim alaşımı yarattım.”
Howard’ın ölümünden sonra öykülerin bazıları yayınlandı. Sonra İkinci Dünya Savaşı’nın kâğıt kıtlığı, pulp dergilerini katletti, Conan öyküleri de ufak bir hayran çemberi dışında unutuldu. 1950’lerde New York’lu bir yayıncı, bez kapaklı ciltlerden bir seri küçük boyutlu kitap halinde basıp yayınladı.
Bu satırların yazarı, bir New York Edebiyat Ajansının ellerinde bazı yayınlanmamış Howard materyallerinin bulunması ve bu serilerin bir bölümü olarak yayına uyarlanmasının bir sonucu olarak bu işe girişmeye başladı. On yıl sonra meslektaşlarım Lin Carter ve Björn Nyberg’le işbirliği içinde yazılmış birkaç yeni Conan macerasını da içeren bütün öykülerin karton kapaklı yayınını hazırladım. Yıllar boyu kendi tarzlarımızı Howard’ınkiyle bağdaştırmaya çabaladık; ne kadar başarılı olduğumuzun kararını okurun vermesi gerek. Karım Catherine Crook de Camp’ın büyük oranda editoryal yardımlarını kattığı bu roman,(Conan the Liberator) bu çabaların sonuncusudur.
Bu esnada, Howard’ın varisleri için zekice ve ısrarcı dedektif çalışmasıyla edebiyat araştırmacılığı yapan Glenn Lord, ölümünden sonra kaybolan Howard’ın kâğıtlarını içeren bir bavulu ortaya çıkardı. Bu zula, başka Conan öyküleri veya öykü fragmanlarını içeriyordu. Bunlar da bu serilere dahil edildi, tamamlanmayan öyküler Carter ve benim tarafımdan bitirildi. Lord aynı zamanda kimisi pulplarda yeniden basılmış, bazıları daha önce yayınlanmamış birçok Conan-dışı öykünün yayınını da ayarladı. Howard’ın ölümden sonraki başarısı, Howard’ın bizzat keyfini sürmek için yaşıyor olmamasının elem duygusun yardım edemediği, bu işte rol alanlar için memnuniyet vericiydi.
Howard’ın ölümden sonraki sıradışı popülarite artışı için birkaç açıklama vardır. Bazıları bunu Zeitgeist’e -genel görüş- yorar. Birçok okuyucu anti kahramanlardan, ağır konular, psikolojik öykülerden bıkmaya başlayıp, 1950-60’larda kurguyu büyük oranda renklendiren çağcıl sosyoekonomik problemlere odaklanır. Bir süre için fantezi, bir Makine Çağı kazasıymış gibi görünür; fakat Tolkien’in üç ciltlik Lord of the Rings’in başarısı, fantezinin yeniden doğuşunun vaktinin geldiğini gösterir. Conan öküleri bu yeniden canlanış uygun tür içinde en önde gelenler arasında yer aldı ve yayınlandıklarından beri bir taklit ordusu yarattılar.
Aynı başarıya erişmek için, Howard’ın bir yazar olarak yeteneğine erişmek gerekir. O doğal bir öykü anlatıcıydı; bu da kurgu yazımının sine qua non’udur.(olmazsa olmazı çn.) Bu yetenekle, herhangi bir yazarın hataları görmezden gelinebilir; o olmadan ise başka meziyetler yetersiz kalır.
Kendi kendini eğitmesine rağmen Howard, dikkate değer, net bir stil elde etmeyi başarmıştır—gergin, renkli, ritmik ve dokunaklı. Sıfatları tutumlu şekilde kullanırken, aktif fiiller ve kişileştirmeleri cömertçe kullanmak suretiyle renk ve hareket etkileri yaratmıştır; onun tam boy Conan öyküsünün başlangıcında görülebileceği gibi: “Bil ki ey Prens, okyanusların Atlantis’i ve ışıltılı şehirlerini yuttuğu yıllar arasında… ışıltılı krallıkların dünyanın etrafına yıldızların altındaki mavi harmaniler gibi yayıldığı, hayal edilemeyen bir çağ vardı…” Howard’ın ateşli muhayyilesi, yaratıcı komploları, hipnotik tarzı, palas pandıras anlatıcı hızı ve yoğunluğu; en ucuz öykülerinde (Boks ve Western öyküleri) bile kendisini karakterlerinin yerine koymasıyla okuması keyif verir.
Bugüne kadar, Conan’ın yeniyetmeliğinden ihtiyarlığına kadar yaşamıyla ilgili elliyi aşkın Conan öyküsü yayınlandı. Kahramanının uzun adımlarla, kılıç elde yürümesi için bir sahne olarak, Atlantis’in batışı ve kayıtlı talihin yükselişi arasında, on iki bin yıl öncesine kurgulanan Hyboria Çağı’nı icat eder Howard. Barbar işgalleri ve doğal afetlerin bu çağın tüm kayıtlarını, daha sonraki çağlarda efsane ve mitler halinde görünen fragmanlar hariç yok ettiğini var sayar o. Bunun ciddi bir tarihöncesi teorisi olarak ele alınmamasını, bunun saf kurgu üretimi olduğuna okuru temin eder.
Hyboria Çağı’nda hem büyü çalışır, hem de doğaüstü varlıklar yeryüzünde kol gezer. Dış hatları modern haritadakinden bir parça farklılaşan ana kıtanın batı bölümü çeşitli gerçek antik ve ortaçağ tarihi krallıklarını model alan bir sürü krallık arasında bölünmüştür. Böylece Aquilonia az çok ortaçağ Fransasının karşılığı olur, Poitain eyaletiyle Zingara İspanya’yı akla getirir; Asgard ve Vanageim Viking İskandinavyasına karışlık gelir; Stygia antik Mısır’ın kurgusal versiyonuyken, savaşçı şehir devletleriyle Shem, eski yakın doğu’yu aksettirir.
Conan, halkı Keltlerin öncülü olan soğuk, dağlık, bulutlu kuzey ülkesi Cimmeria’nın bir yerlisidir. Conan (ki isim Keltçedir) delikanlılığında Zamora krallığının doğusuna varır ve birkaç yıl boyunca yaşamını hırsız olarak sürdürür. Sonra bir paralı asker olarak, önce Turan’ın doğu krallığında, sonra da birkaç Hyboria krallığında hizmet eder. Argos’tan kaçmaya mecbur kalınca, Shemli bir dişi korsan ve zenci korsanlardan bir mürettebatla, Kush sahilleri boyunca bir korsana halini alır.
Sonra Conan çeşitli ülkelerde bir paralı asker olarak hizmet eder. Doğu bozkırlarının göçebe kozakları ve Hazar’ın daha büyük öncülü olan Vilayet Denizi korsanları arasında maceralar yaşar. Himelia dağlarındaki tepe kabileleri arasında şeflik, Stygia’nın güneyindeki bir çöl kentinde eş-hükümdarlık, Baracha adalarında korsanlık ve bir Zingara korsan gemisinde bir kaptanlık yapar.
Nihayetinde en güçlü Hyboria Krallığı olan Aquilonia hizmetinde askerlik mesleğine yeniden başlar. Batı sınırlarında vahşi Pictleri yener, generalliğe yükselir ama ahlaksız, kıskanç Kral Numedides’in caniyane niyetlerinden kaçmaya ymecbur kalır.
Bundan sonraki maceralarda Conan, (şu anda yaklaşık kırk yaşındadır) Numedides’in tiran ve dış merkezli yönetimine karşı bir ayaklanmanın liderlerini taşıyan bir gemi tarafından Pictland sahilinden kurtarılır. Conan’ı isyanın komutanı olarak seçmişlerdir ve bu öykü (Conan The Liberator) de böyle başlar.
L. SPRAGUE DE CAMP
Villanova, Pennsylvania
Temmuz 1978
Villanova, Pennsylvania
Temmuz 1978
Not: Bu önsöz, Conan'ın Kral olarak taç giydiği Conan the Liberator-Kurtarıcı Conan romanının girişidir. Sprague de Camp ve Lin Carter, Howard'ın Conan biyografisindeki boşlukları doldurmak için çok sayıda öykü yazmış, bu arada REH'in yarım bıraktığı veya sinopsisini bıraktığı öyküleri de tamamlamıştır. İkili aynı zamanda REH'in yayınlanmayan öykülerinden bazılarını da Conan öyküsü olarak uyarladı. Bu öyküler Marvel Comics'in yayınladığı Conan serilerinde de yayınlanarak büyük beğeni kazandı (Çn.)
Son düzenleme:
