Hayat Tarih Gazetesi - 11

[scanfan]

Hayat Tarih Gazetesi - 11
Günlük Gazete Tarzında Hazırlanmış
Dünya Tarihi
İnsanlığın Başlangıcından Kore Harbine Kadar
Orijinali: News of the World: A History of the World in Newspaper Style (Prentice-Hall, Inc. ABD), 1953
Türkçesi: Tifdruk Matbaacılık Sanayii A.Ş. Basımevi, 1956
Türkçe ilâveler: Yılmaz Öztuna
Fasiküller: 4'er sayfa, tabloid boy
Bittiğinde toplam 208 sayfa olacak (toplamda 52 sayı)

​

 

[Shoryuken]

--Alıntı--

Roma imparatorları bir gladyatörün ölüm emrini nasıl verirlerdi?

Başparmaklarını yukarı kaldırarak.

Romalılar "başparmakları aşağıda duracak şekilde" bir işareti hiç kullanmadılar

Ne gladyatörün öldürülmesini isteyen Romalı seyirciler başparmaklarını aşağı indirirdi ne de bu ölüme izin veren Roma İmparatorları. Aslında Romalılar "başparmakları aşağıda duracak şekilde" bir işareti hiç kullanmadılar.

Bir gladyatörün öldürülmesi istendiğinde başparmak yukarı kaldırılırdı — tıpkı kınından çekilmiş kılıç gibi. Kaybeden bir gladyatörün canının bağışlanması için başparmak, sıkılmış yumruğun içine sokulurdu - kınına sokulmuş bir silah gibi. Bu durum Latincede pollice compresso favor iudicabatur (iyilik yapma kararını içerde tutulan başparmak verir) şeklinde ifade edilirdi.

Ridley Scott Tablodan esinlendi

Ridley Scott Gladyatörü yönetmeyi kabul etmeden önce Hollywood yöneticileri kendisine, 19. yüzyıl ressamı Jean-Leon Gerome'un Pollice Verso adlı tablosunu gösterdiler.
Tabloda, imparator ölüm cezasını vermek için başparmağını aşağıya doğru uzatırken Romalı bir gladyatör bekliyor. Scott resimden çok etkilendi ve derhal filmi yönetmesi gerektiğine kanaat getirdi.

Scott, esin kaynağının bütünüyle yanlış olduğundan bihaberdi. Son iki yüzyılın en büyük yanılgılarından birinin ("aşağıyı gösteren başparmakların" ölümü işaret ettiğinin) tek sorumlusu bu tabloydu.

Ressam deyimi yanlış anlamıştı

Tarihçiler şu konuda fikir birliğine varmıştır: Gerome büyük bir yanılgıyla, Latincedeki pollice verso ("çevrilmiş başparmak") ifadesinin "aşağıya çevrilmiş" anlamına geldiğine hükmetti; halbu ki bu ifade "yukarı çevrilmiş" anlamına geliyordu.

Bu konuda daha fazla kanıt sunmak gerekirse, 1997'de Fransa'nın güneyinde bulunan MS 2. ya da 3. yüzyıldan kalma bir madalyon gösterilebilir. Bu madalyon, bir dövüşün sonundaki iki gladyatörle, sıktığı yumruğunun üzerine başparmağını bastıran bir hakemi gösteriyordu. Madalyonun üzerinde şunlar yazılıydı: "Ayakta kalanlar serbest bırakılmalıdır."

Başparmak bölgeye göre farklı anlamlarda kullanılıyor

Başparmak işaretlerinin kullanılması günümüzde hâlâ, tehlikeli bir biçimde muğlak olabilir. Ortadoğu'da, Güney Amerika'da ve Rusya'da "başparmağın yukarı kaldırılması", batıdaki zafer işareti gibi, çok ağır bir hakaret olarak anlaşılır. Bu durum Irak'ta sorunlu bir hale büründü: Amerikan askerleri, Iraklıların kendilerini hoş mu karşıladığını, yoksa kendilerine ateş mi püskürdüklerini bilemediler.

Çıplak Maymun kitabının yazarı Desmond Morris, "başparmağın yukarı kaldırılması"nın Britanya'daki olumlu çağrışımlarını Ortaçağ'a dayandırıyor; bu işaret bir işte anlaşmaya varıldığında kullanılıyordu. Başparmağın yukarı kaldırılması, II. Dünya Savaşı'nda ABD Hava Kuvvetleri'ne mensup pilotların bu işareti kalkıştan önce havaalanındaki mürettebata sinyal vermek için kullanmasıyla yeni bir anlam kazandı.

Ridley Scott'a en sonunda bu yanılgıdan bahsedildi ama o, "seyircilerin kafasını karıştırmamak için", Maximus'un canını bağışlarken Commodus'un "başparmağını yukarı" kaldırttı.

Kaynak: Cahillikler Kitabı, NTV yayınları

--Alıntı--​

 

[ertuğrul]

Güzel paylaşımlar için teşekkürler üstadım.

 

[Lichtenberg]

--Alıntı--

Roma imparatorları bir gladyatörün ölüm emrini nasıl verirlerdi?

Başparmaklarını yukarı kaldırarak.

Romalılar "başparmakları aşağıda duracak şekilde" bir işareti hiç kullanmadılar

Ne gladyatörün öldürülmesini isteyen Romalı seyirciler başparmaklarını aşağı indirirdi ne de bu ölüme izin veren Roma İmparatorları. Aslında Romalılar "başparmakları aşağıda duracak şekilde" bir işareti hiç kullanmadılar.

Bir gladyatörün öldürülmesi istendiğinde başparmak yukarı kaldırılırdı — tıpkı kınından çekilmiş kılıç gibi. Kaybeden bir gladyatörün canının bağışlanması için başparmak, sıkılmış yumruğun içine sokulurdu - kınına sokulmuş bir silah gibi. Bu durum Latincede pollice compresso favor iudicabatur (iyilik yapma kararını içerde tutulan başparmak verir) şeklinde ifade edilirdi.

Ridley Scott Tablodan esinlendi

Ridley Scott Gladyatörü yönetmeyi kabul etmeden önce Hollywood yöneticileri kendisine, 19. yüzyıl ressamı Jean-Leon Gerome'un Pollice Verso adlı tablosunu gösterdiler.
Tabloda, imparator ölüm cezasını vermek için başparmağını aşağıya doğru uzatırken Romalı bir gladyatör bekliyor. Scott resimden çok etkilendi ve derhal filmi yönetmesi gerektiğine kanaat getirdi.

Scott, esin kaynağının bütünüyle yanlış olduğundan bihaberdi. Son iki yüzyılın en büyük yanılgılarından birinin ("aşağıyı gösteren başparmakların" ölümü işaret ettiğinin) tek sorumlusu bu tabloydu.

Ressam deyimi yanlış anlamıştı

Tarihçiler şu konuda fikir birliğine varmıştır: Gerome büyük bir yanılgıyla, Latincedeki pollice verso ("çevrilmiş başparmak") ifadesinin "aşağıya çevrilmiş" anlamına geldiğine hükmetti; halbu ki bu ifade "yukarı çevrilmiş" anlamına geliyordu.

Bu konuda daha fazla kanıt sunmak gerekirse, 1997'de Fransa'nın güneyinde bulunan MS 2. ya da 3. yüzyıldan kalma bir madalyon gösterilebilir. Bu madalyon, bir dövüşün sonundaki iki gladyatörle, sıktığı yumruğunun üzerine başparmağını bastıran bir hakemi gösteriyordu. Madalyonun üzerinde şunlar yazılıydı: "Ayakta kalanlar serbest bırakılmalıdır."

Başparmak bölgeye göre farklı anlamlarda kullanılıyor

Başparmak işaretlerinin kullanılması günümüzde hâlâ, tehlikeli bir biçimde muğlak olabilir. Ortadoğu'da, Güney Amerika'da ve Rusya'da "başparmağın yukarı kaldırılması", batıdaki zafer işareti gibi, çok ağır bir hakaret olarak anlaşılır. Bu durum Irak'ta sorunlu bir hale büründü: Amerikan askerleri, Iraklıların kendilerini hoş mu karşıladığını, yoksa kendilerine ateş mi püskürdüklerini bilemediler.

Çıplak Maymun kitabının yazarı Desmond Morris, "başparmağın yukarı kaldırılması"nın Britanya'daki olumlu çağrışımlarını Ortaçağ'a dayandırıyor; bu işaret bir işte anlaşmaya varıldığında kullanılıyordu. Başparmağın yukarı kaldırılması, II. Dünya Savaşı'nda ABD Hava Kuvvetleri'ne mensup pilotların bu işareti kalkıştan önce havaalanındaki mürettebata sinyal vermek için kullanmasıyla yeni bir anlam kazandı.

Ridley Scott'a en sonunda bu yanılgıdan bahsedildi ama o, "seyircilerin kafasını karıştırmamak için", Maximus'un canını bağışlarken Commodus'un "başparmağını yukarı" kaldırttı.

Kaynak: Cahillikler Kitabı, NTV yayınları

--Alıntı--​

Bunu ilk defa okuyorum; demek ki ben de yanlış biliyormuşum :Z . Herhalde en cok ta "Spartaküs" filmi bu hatalı bilginin dünyaca yayılmasına neden olmuş olsa gerek. (Not: bunun görselini google'den arayayım dedim: "Spartacus" diye görsel araması yaptıgında, ilk 50 küsur (!) sonucun neredeyse tamamı, yeni yapılmış {ve oldukca sacma} televizyon dizisini veriyor, ancak alt taraflarda 1960 yapımı filmin görselleri çıkıyor...)

 

[scanfan]

Nereden, nereye!

Biraz önce bir "TV'de 7 Gong" paylaşımının altına yazmış olduğum mesaja bakıyordum. "Yul Brynner"le ilgili bir mesajdı ve Brynner'ın iyi filmlerin biri olan 1965 tarihli "Morituri"nin fragmanını paylaşmıştım. Bugün de filmi bir kez daha izlemek isterken "Morituri"nin ne anlama geldiğini merak ettim. Latince "Birazdan ölecek olanlar" anlamına geliyormuş. Aslında sözcüğün içinde yer aldığı cümle şu: "Ave, Imperator, morituri te salutant" (Selam İmparator, birazdan ölecek olanlar seni selamlar). "Ave Caesar, nos morituri te salutamus" şeklinde de söyleniyormuş. Eski Roma'da, birazdan ölümüne dövüşecek olan gladyatörler arenaya girdikten sonra Roma imparatorunu bu sözlerle selamlıyorlarmış.

Yukarıdaki 1859 tarihli Jean-Léon Gérôme tablosunun adı "Ave Caesar Morituri te Salutant". Aşağıda da bir Asterix paneli.

​