Hayat Tarih Gazetesi - 07

[scanfan]

Hayat Tarih Gazetesi - 07
Günlük Gazete Tarzında Hazırlanmış
Dünya Tarihi
İnsanlığın Başlangıcından Kore Harbine Kadar
Orijinali: News of the World: A History of the World in Newspaper Style (Prentice-Hall, Inc. ABD), 1953
Türkçesi: Tifdruk Matbaacılık Sanayii A.Ş. Basımevi, 1956
Türkçe ilâveler: Yılmaz Öztuna
Fasiküller: 4'er sayfa, tabloid boy
Bittiğinde toplam 208 sayfa olacak (toplamda 52 sayı)

​

 

[yeryüzü]

Gerçekten lakabına uygun Büyük bir fatih olan
İskender'in öğretmeninin Aristo olduğunu öğrendik
gazeteden. Merak ettim Aristo'ya kızmış olan İskender'in
daha sonra ne yapmış olduğunu ve baktım "Viki"de Aristo'ya :

343'te Pella'daki (Bugün Ayii Apostili) Kral Makedonyalı Philippos'un sarayına,
oğlu İskender'in eğitimini üstlenmek üzere çağırılır. 341 yılında Perslerin
eline düşen dostu Tiran Hermias'ın feci sonunu Pella'da öğrenir, anısına bir ağıt
düzer. Gerek Pella'da ikamet ettiği sekiz senelik dönem, gerek eğitmenlik
vazifesinin içeriği hakkında neredeyse hiçbir şey bilmiyoruz. Philippos'un ölümüyle
MÖ 335 İskender tahta oturur. Aristoteles Atina'ya dönüp Akademeia'ya
rakip olarak Lykeion'u ya da diğer adıyla Peripatos 'u (öğrencileriyle içinde
dolaşarak tartıştıkları bir tür çevresi sütunlarla çevrili avlu ya da galeri) kurar.
Lykeion'lulara verilen Peripatetikoi adı buradan geliyor. Burada on iki sene ders
verir. MÖ 323'te Büyük İskender'in bir Asya seferi esnasında ölmesi üzerine
Atina'da Makedon karşıtı bir tepki dalgası peydah olduğu vakit, aslında
Makedonculuk zannı taşıyan Aristoteles'e karşı, dine saygısızlık davası
açılması söz konusu olur. Bir ölümlüyü -Hermias'ı- anısına bir ilâhi yazarak
ölümsüzleştirmekle itham edilir. Bunun üzerine Aristoteles, Sokrates'in
yazgısını paylaşmak yerine Atina'yı terk etmeyi seçer: kendi deyişiyle,
Atinalılar'a "felsefeye karşı ikinci bir suç işlemeleri" fırsatını tanımak istemez.
Annesinin memleketi olan Eğriboz (Evboia) adasındaki Helke'ye Khalkis
sığınır. Ertesi yıl MÖ 322'de, altmış üç yaşında hayatını kaybeder.

 

[Lichtenberg]

Avesta dili, daha doğrusu Avesta'nın dili (Avesta, Zerdüşt dininin bir kaç kutsal metninin toplu adıdır), yazılı metinlerden bilinen iki Eski İranî dillerden biridir, lakin Perslerin dili değildir. Menşe'i, daha doğuda; Baktriya, Usruşana ve Soğdiana havzasındadır ve çok erken dönemden itibaren tümüyle bir ayin diline dönüşmüştür. Perslerin dili, "Ahamenidçe" de denilen ve bilinen diğer dil olan "Eski Persçe"dir.
"Mazdek dini" ise çok sonralara, 750 yıl ve iki hanedan sonrasına ait. M.S. beşinci yüzyılda, Sasaniler döneminde Mazdek adında bir adam tarafından yozlaşmış ruhban sınıfına ve asilzadelere karşı bir protesto ve ayaklanma hareketi olarak başlatılıp, zamanla ayrı bir din haline dönüşmüş olan bir halk isyanıdır. Sanırım, yazar (veya çevirmen) burada, Zerdüşt dininde Tanrının adı olan "Ahura Mazda" ile "Mazdek" isimlerini karıştırmış olmalı.